Karta CUKR – przepisy od dawna są, systemu jeszcze nie ma. Uważaj na “pośredników”!

W dniu 13 czerwca 2025 r., podczas posiedzenia Rady do Spraw Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Unii Europejskiej, osiągnięto porozumienie polityczne w sprawie dalszego przedłużenia tymczasowej ochrony do 4 marca 2027 r. dla osób opuszczających terytorium Ukrainy w związku z trwającym konfliktem zbrojnym i poszukujących schronienia w państwach członkowskich UE. Polska – w przeciwieństwie do niektórych państw członkowskich – nie dostosowała jeszcze do tej decyzji swoich przepisów krajowych. Obowiązujące przepisy zakładają możliwość legalnego przebywania w Polsce dla obywateli Ukrainy korzystających z ochrony czasowej na razie tylko do 4 marca 2026 r.

Wcześniej, na mocy jednej z nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy obowiązującej od 1 czerwca 2024 r., wprowadzono jednak szereg zmian istotnych dla osób przebywających w Polsce na podstawie statusu UKR. Jedną z nich jest możliwość uzyskania tzw. karty pobytu CUKR – dokumentu, który umożliwia dłuższy, trzyletni pobyt w Polsce.

Karta CUKR – kto i jak może ją uzyskać?

Karta CUKR to uproszczona forma zezwolenia na pobyt czasowy, dedykowana osobom objętym ochroną czasową. Jej pełna nazwa brzmi: karta pobytu z adnotacją „Poprzednio posiadacz ochrony czasowej”. Dokument ten będzie ważny 3 lata i zapewni pełny dostęp do rynku pracy, a także możliwość prowadzenia działalności gospodarczej na takich samych zasadach, jak obywatele Polski.

Według obecnych przepisów, aby otrzymać kartę CUKR, należy spełnić łącznie trzy warunki:

• posiadać status UKR w dniu 4 czerwca 2025 r.,
• mieć aktywny status UKR w dniu złożenia wniosku,
• nieprzerwanie posiadać status UKR przez co najmniej 365 dni przed dniem złożenia wniosku.

Z możliwości tej skorzystają również dzieci obywateli Ukrainy, które przybyły do Polski w związku z wojną i uzyskały status UKR. W przypadku dzieci urodzonych już w Polsce po 24 lutego 2022 r., prawo do uzyskania karty CUKR powstanie wtedy, gdy:

• dziecko przebywa legalnie w Polsce,
• posiada aktywny status UKR,
• matka dziecka wcześniej uzyskała kartę CUKR.

Co istotne, karta CUKR nie jest jeszcze wydawana – procedura zostanie uruchomiona dopiero po wejściu w życie odpowiedniego rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji określającego wzór formularza wniosku oraz techniczne rozwiązania elektroniczne. 

Wnioski o kartę CUKR będą składane wyłącznie w formie elektronicznej – poprzez dedykowany system teleinformatyczny prowadzony przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Nie będzie możliwości składania wniosków papierowych w urzędzie wojewódzkim. Wszystko odbędzie się online, a dostęp do systemu ma być bezpłatny. Konkretna data aktywacji systemu nie została jeszcze ogłoszona.

Po odbiorze karty pobytu status obywatela Ukrainy w rejestrze PESEL zostanie zmieniony z “UKR” na “CUKR”. 

Uwaga na nieuczciwych pośredników

Urząd do Spraw Cudzoziemców ostrzega przed rosnącą liczbą nieuczciwych podmiotów oferujących odpłatną pomoc w „szybszym” uzyskaniu karty CUKR. Na stronach rządowych pojawiły się już komunikaty o przypadkach, w których cudzoziemcy byli nakłaniani do składania papierowych wniosków lub przesyłania danych osobowych do prywatnych firm.

Należy pamiętać, że żadne urzędy wojewódzkie nie przyjmują obecnie wniosków o CUKR, a procedura będzie możliwa dopiero po uruchomieniu oficjalnego systemu elektronicznego. Wszelkie próby pobrania opłaty za „rejestrację” czy „kolejkę” są działaniem bezprawnym.

Co dalej?

Wprowadzenie karty CUKR to rozwiązania, które mają ułatwić cudzoziemcom pozostanie w Polsce w sposób legalny i przewidywalny. Warto jednak pamiętać, że procedura nie jest jeszcze dostępna, a jakiekolwiek oferty „pomocy w uzyskaniu karty” są nielegalne. Aktualne i wiarygodne informacje można znaleźć na stronie Urzędu do Spraw Cudzoziemców oraz w oficjalnych komunikatach rządowych. Choć procedura formalnego składania wniosków o kartę CUKR nie została jeszcze uruchomiona, już teraz warto zapoznać się z jej zasadami. 

Przygotowała:

Martyna Dobrowolska
Asystentka Prawna