Petycja o dodatkowy urlop wypoczynkowy dla opiekunów osób z niepełnosprawnością

W Sejmie pojawiła się petycja (BKSP-155-X-548/25), która może istotnie zmienić realia pracy tysięcy osób opiekujących się bliskimi z niepełnosprawnością. Autor postuluje wprowadzenie dodatkowego, płatnego 10-dniowego urlopu wypoczynkowego dla pracowników będących rodzicami lub opiekunami prawnymi osób posiadających orzeczenie o znacznym lub głębokim stopniu niepełnosprawności. W praktyce byłby to nowy przywilej pracowniczy, którego konsekwencje odczują także działy HR.

 

Uzasadnienie prawne i społeczne petycji

Autor petycji zauważa, że w praktyce wielu opiekunów osób z niepełnosprawnością nie ma możliwości prawdziwego odpoczynku. Czas, który zgodnie z Kodeksem pracy powinien służyć regeneracji, jest wykorzystywany na:

• organizację opieki i rehabilitacji,
• uczestnictwo w wizytach lekarskich i badaniach,
• załatwianie spraw urzędowych i administracyjnych.

 

To codzienność tysięcy pracowników, dla których 26 dni ustawowego urlopu (a w wielu przypadkach 20) to czas wypełniony obowiązkami, a nie regeneracją.

Z punktu widzenia prawa pracy oznacza to pewien paradoks: instytucja urlopu wypoczynkowego traci swój sens, bo nie realizuje funkcji ochronnej. Tymczasem zgodnie z art. 14 Kodeksu pracy oraz art. 24 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka każdy pracownik ma prawo do rzeczywistego wypoczynku i regeneracji sił. W efekcie opiekunowie pracują nieprzerwanie, zarówno zawodowo, jak i w domu. To prowadzi do chronicznego stresu, wypalenia, problemów zdrowotnych i zwiększonej absencji chorobowej.

Z tego powodu wnioskodawca uzasadnia swoją propozycję m.in. konstytucyjnym obowiązkiem państwa wspierania rodzin w trudnej sytuacji życiowej (art. 71 Konstytucji RP) oraz zasadą ochrony rodziny i pracy (art. 18 Konstytucji).

 

Co dokładnie zakłada propozycja?

Zgodnie z treścią petycji, art. 154 § 2 Kodeksu pracy miałby zostać rozszerzony o nowy ustęp w brzmieniu:

„Pracownikowi będącemu rodzicem lub opiekunem prawnym osoby posiadającej orzeczenie o znacznym lub głębokim stopniu niepełnosprawności przysługuje corocznie prawo do dodatkowego, płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych.”

Dodatkowy urlop miałby być pełnopłatny i niezależny od stażu pracy, przysługujący co roku.

 

Co dalej z petycją?

Petycja BKSP-155-X-548/25 to głos w ważnej debacie o granicach odpowiedzialności pracodawcy i państwa za dobrostan osób pracujących w trudnych warunkach rodzinnych.

Na razie petycja trafiła do Komisji do Spraw Petycji Sejmu RP, która może:

• uznać ją za zasadną i skierować do dalszych prac legislacyjnych,
• przekazać do innego organu,
• lub zakończyć postępowanie bez dalszych działań.

Choć szansa na szybkie przyjęcie nowelizacji jest niewielka, temat ten wpisuje się w szerszą dyskusję o równowadze między życiem zawodowym a opieką nad bliskimi, która nabiera coraz większego znaczenia w społeczeństwie.

 

Przygotowała:

Martyna Dobrowolska
Asystentka Prawna