Zaświadczenie A1 – wycofanie z urzędu

Zaświadczenie A1 to dokument potwierdzający ustawodawstwo właściwe dla osoby, która wykonuje pracę najemną lub pracę na własny rachunek w Państwach Członkowskich UE, EOG lub Szwajcarii oraz podleganie przepisom dotyczącym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym państwa, które je wydało.

Osoba, która posiada zaświadczenie A1 wydane przez ZUS jest objęta polskim systemem zabezpieczenia społecznego, a nie państwa, w którym wykonuje pracę.

Zaświadczenie A1 można uzyskać poprzez złożenie wniosku elektronicznie poprzez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zaświadczenie A1 wydane przez instytucję jednego państwa członkowskiego jest wiążące dla instytucji oraz służb zatrudnienia innych państw członkowskich, do momentu wycofania lub uznania za nieważne.

Zaświadczenie A1 może zostać wycofane, gdy okaże się, że zmieniły się okoliczności stanowiące podstawę do wydania zaświadczenia lub gdy dowody czy oświadczenia stanowiące podstawę wydania zaświadczenia A1 były niezgodne ze stanem faktycznym.

Niedawno Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) rozpatrywał sprawę C-422/22 dotyczącą polskiego przedsiębiorcy, prowadzącego działalność na własny rachunek, którego dochody podlegały opodatkowaniu w Polsce. W toku sprawy problematyczne stało się zagadnienie czy instytucja państwa członkowskiego, która wystawiła zaświadczenie A1 i która z urzędu chce wycofać zaświadczenie powinna przeprowadzić procedurę uzgodnienia z instytucją właściwą innego państwa członkowskiego.

W ocenie TSUE „instytucja wydająca zaświadczenie A1, która w następstwie przeprowadzenia z urzędu ponownego badania informacji, na których oparto wydanie tego zaświadczenia, stwierdza nieprawdziwość tych informacji, może wycofać omawiane zaświadczenie bez uprzedniego wszczynania procedury dialogu i koncyliacji z właściwymi instytucjami zainteresowanych państw członkowskich celem określenia ustawodawstwa krajowego mającego zastosowanie”.