Od nowego roku pracownicy oddelegowani mają mniejszą możliwość skorzystania ze zmniejszenia podstawy wymiaru składek.

Prognozowane przeciętne wynagrodzenie a wpływ na składki ubezpieczeniowe

Od 01.01.2024 r. prognozowane przeciętne wynagrodzenie wzrosło do 7824 zł. Prognozowane przeciętne wynagrodzenie ma znaczenie dla wyliczania składek na ubezpieczenia społeczne. Wpływa na limit do którego pobierane są składki emerytalna i rentowa czy określa poziom, od którego pracownik oddelegowany do pracy za granicę może skorzystać ze zmniejszenia podstawy wymiaru składek.

Pracownik oddelegowany, czyli kto?

Przed wyjaśnieniem zasad pomniejszania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, należy wyjaśnić, kim jest pracownik oddelegowany. W żadnym przepisie prawnym nie znajdziemy precyzyjnej definicji pracownika oddelegowanego. Niemniej termin ten został wyjaśniony przez doktrynę. A zatem zgodnie przyjmuje się, iż oddelegowanie zachodzi, gdy pracownik tymczasowo zmienia miejsce świadczenia pracy. Ma to miejsce gdy strony, pracodawca i pracownik, zawrą porozumienie przewidujące zmianę miejsca wykonywania obowiązków przez pracownika. Przybiera to formę aneksu do umowy, nazywanego aneksem eksportowym

 

Oddelegowanie należy natomiast odróżnić od pojęcia podróży służbowej, potocznie zwanej delegacją, która posiada swoją definicję ustawową, zawartą w art. 775 § 1 kodeksu pracy. Zgodnie z nim, w sytuacji, gdy pracownik wykonuje swoje zadanie służbowe poza miejscowością siedziby pracodawcy lub stałego miejsca pracy, przysługuje mu pokrycie przez pracodawcę kosztów związanych z podróżą. Należy zaznaczyć, iż wyjazd nie powoduje zmiany miejsca świadczenia pracy, gdyż ma charakter incydentalny.

 

Instytucja pomniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stosowana jest wyłącznie w pierwszym przypadku, dotyczy wyłącznie pracowników oddelegowanych do pracy za granicą i nie może być zastosowana w przypadku pracownika przebywającego w delegacji.

Zmiana sytuacji pracowników oddelegowanych za granicę

Od 01.01.2024 r. zmniejszenie podstawy składki jest możliwe dopiero po przekroczeniu kwoty 7824 zł miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli wynagrodzenie jest niższe, nie ma możliwości skorzystania z pomniejszenia. Aby obniżyć składki należy od dochodu odjąć iloczyn liczby dni pobytu za granicą oraz wartości diet. Jeżeli wynik będzie niższy niż przeciętne wynagrodzenie, składki naliczane są od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, czyli 7824 zł. Natomiast jeśli obliczona kwota będzie wyższa od przeciętnego wynagrodzenia, składki na ubezpieczenia są naliczane od uzyskanej kwoty.

 

Wysokość diet dla poszczególnych państw określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowe.

Za „dni pobytu za granicą” uważa się każdy dzień, w którym pracownik przebywa za granicą, czyli także dni wolne od pracy, takie jak soboty i niedziele. Natomiast, na podstawie art 18. ust. 1. i 2. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 Nr 137, poz. 887 t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 497) nie są uwzględniane dni, podczas których pracownik był na zwolnieniu lekarskim lub przebywał w odosobnieniu.

Przykładowa sytuacja pracownika oddelegowanego do pracy za granicę

Dla lepszego zrozumienia posłużmy się przykładem. Pracownik został oddelegowany do pracy w Niemczech. Za luty uzyskał wynagrodzenie w wysokości 10 000 zł. Dieta za dzień pracy w Niemczech wynosi 49 euro. Kurs euro na dzień poprzedzający dzień wypłaty wynosi 4,31 zł. Zatem wykonujemy działanie 49 x 4.31 x 29 = 6124.51. Iloczyn odejmujemy od wynagrodzenia. Otrzymana kwota, 3875.49 zł, jest niższa niż 7824 zł, a zatem za podstawę wymiaru składek przyjmujemy 7824 zł. Gdyby jednak pracownik otrzymał wynagrodzenie wyższe, np. 15 000 zł, podstawą wymiaru składek byłby wynik odejmowania 15 000 – 6124.51, a zatem 8875,49 zł.

 

W sytuacji, gdy pracownik otrzymywał wynagrodzenie chorobowe, nie wliczamy tych dni do obliczeń. A zatem, jeśli w trakcie lutego byłby 10 dni na zwolnieniu lekarskim, nasze mnożenie wyglądałoby następująco: 49 x 4.31 x 19 = 4012.61. Przy wynagrodzeniu wynoszącym 10 000 zł sytuacja nie uległaby zmianie, jednak przy 15 000 zł wynagrodzenia, podstawa wymiaru składek wynosiłaby nie 8875,49 zł, a 10 987,39 zł.

Podsumowanie

Podwyższenie prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia i związane z tym zwiększenie składek ZUS dla pracujących za granicą ma istotne implikacje zarówno dla pracowników oddelegowanych, jak i dla procesu obliczania składek ubezpieczeniowych. W celu prawidłowego rozliczenia składek ważne jest dokładne przestrzeganie obowiązujących przepisów oraz, w wypadku wątpliwości, skonsultowanie się z odpowiednimi instytucjami. Troska o to zagwarantuje właściwe spełnienie wszystkich obowiązków prawnych wynikających z regulacji dotyczących składek ubezpieczeniowych, przekładając się na spokój zainteresowanych.

 

Przygotował:

Krzysztof Mitrzak
asystent prawny