Kontrola umów cywilnoprawnych przez PIP w 2023

Kontrole PIP w 2023

Jak wskazuje Państwowa Inspekcja Pracy w sprawozdaniu ze swojej działalności,  w 2023 r. inspektorzy pracy skontrolowali 42 205 umów cywilnoprawnych, z czego 1903 umowy zostały zakwestionowane jako umowy zawarte na warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy. Najwięcej skontrolowanych – bo aż 96,5 % – zostało umów zlecenia.

Ze statystyk PIP wynika, że z roku na rok zmniejsza się odsetek umów cywilnoprawnych kwestionowanych przez inspektorów pracy w stosunku do liczby umów poddanych kontroli.

Warunki objęte kontrolą obejmowały powtarzalność oraz przesłanki zawieranych umów cywilnoprawnych, a także porównanie warunków zatrudnienia i obowiązków osób zatrudnionych na podstawie różnych umów a wykonujących taką samą pracę.

Umowa cywilnoprawna zamiast umowy o pracę

Jak stwierdza PIP, do przyczyn wyboru umów cywilnoprawnych zamiast umów o pracę należą:

• niedostateczna znajomość przepisów prawa;
• chęć zminimalizowania kosztów zatrudnienia przez podmioty zatrudniające;
• świadomy wybór osób wykonujących pracę (w szczególności przez studentów, emerytów, rencistów, osób pracujących o kilku podmiotów, prowadzących gospodarstwa rolne) ze względu na większą elastyczność zatrudnienia i zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Powództwa o ustalenie stosunku pracy

W 2023 r. inspektorzy pracy skierowali do sądów 52 powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy na rzecz 58 osób. Państwowa Inspekcja Pracy wskazuje, że niewielka ilość pozwów wynika z faktu, że ich wnoszenie jest mało efektywne. Szybszym i skuteczniejszym środkiem jest kierowanie do pracodawców poleceń i wystąpień.

W ocenie PIP obecne instrumenty przysługujące inspektorom pracy są niewystarczające. Państwowa Inspekcja Pracy pracuje nad projektem ustawy, która miałaby pozwolić inspektorom przekształcać umowy cywilnoprawne zawarte w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy w umowę o pracę, o czym więcej pisaliśmy TUTAJ.

Przygotowała:

Paulina Sochań
aplikantka radcowska