Ochrona czasowa dla obywateli Ukrainy – aktualności

4 czerwca br. Komisja Europejska przedstawiła propozycję przedłużenia ochrony czasowej dla obywateli Ukrainy, którzy przybyli do państw europejskich w związku z wojną pełnoskalową, o kolejny rok – do 4 marca 2027 r.

Wobec trwających rosyjskich ataków na terytorium Ukrainy nie ma możliwości potwierdzenia, że powrót wysiedleńców do kraju jest bezpieczny i mógłby nastąpić przed 4 marca 2026 r., czyli aktualnym terminem obowiązywania ochrony w UE. Dlatego wspólnota europejska nadal jednoczy się, aby zapewnić ciągłość korzystania z ochrony: legalnego pobytu, dostępu do rynku pracy, edukacji możliwości prowadzenia biznesu oraz opieki medycznej – na podstawie decyzji wykonawczej do dyrektywy Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r., bez konieczności składania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Kolejny krok należy do Rady UE – formalne przyjęcie propozycji Komisji.

Można się spodziewać, że niebawem pojawi się projekt nowelizacji tzw. specustawy ukraińskiej, przewidujący przedłużenie ochrony od razu do 2027 roku. Na ten moment pozostaje to jednak kwestią otwartą.

Komisja Europejska jednocześnie zwraca uwagę na konieczność przygotowania państw członkowskich do skoordynowanego przejścia obywateli Ukrainy z ochrony czasowej na inne podstawy pobytu – związane z ich zamiarem pozostania w wybranym kraju na dłużej po zakończeniu obowiązywania obecnych przepisów. Chodzi m.in. o promowanie alternatywnych opcji kontynuacji legalnego pobytu, takich jak uzyskiwanie zezwoleń na pobyt w celu pracy czy studiów. 

Polska już od dłuższego czasu oferuje takie możliwości na podstawie specustawy ukraińskiej – umożliwiając obywatelom Ukrainy posiadającym status UKR ubieganie się o zezwolenia na pobyt czasowy w różnych celach, w tym na połączenie z rodziną (od 1 lipca 2024 r.), co ma szczególne znaczenie dla zapewnienia ciągłości pobytu małoletnich dzieci.

W tym kontekście warto wspomnieć o aktualnym problemie ze składaniem wniosków o zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (tzw. Niebieska Karta UE) przez osoby objęte ochroną czasową – po zmianach przepisów z 1 czerwca br. Nad rozwiązaniem tej kwestii pracuje już polski projektodawca.

Zbliżamy się również do uruchomienia procedury uzyskiwania kart CUKR, na które czekamy od lipca 2024 r.

4 czerwca br. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt rozporządzenia w sprawie wzoru formularza wniosku o wydanie karty pobytu obywatelowi Ukrainy – w przypadkach, o których mowa w art. 42c lub art. 42d ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Więcej o kartach CUKR w naszym wpisie: „Będzie CUKR, ale czy będzie słodko? Nowa procedura uzyskania kart pobytu dla obywateli Ukrainy.”

Inne zalecenia Komisji Europejskiej dla państw członkowskich w kontekście przyszłości osób objętych ochroną czasową:

• Utorowanie drogi do stopniowego powrotu na terytorium Ukrainy – m.in. poprzez programy dobrowolnych powrotów, realizowane w ścisłej koordynacji z władzami ukraińskimi.

• Utworzenie centrów Unity Hubs – wielofunkcyjnych punktów informacyjnych wspierających zarówno integrację w państwach przyjmujących, jak i proces powrotu do Ukrainy.

• Koordynacja i wymiana informacji między państwami członkowskimi a Ukrainą – za pośrednictwem platformy solidarności oraz poprzez terminowe aktualizowanie danych w systemie rejestracji ochrony czasowej.

Na ten moment propozycja Komisji Europejskiej stanowi ważny sygnał kontynuacji ochrony czasowej w UE oraz przygotowań do przyszłości obywateli Ukrainy przebywających w państwach członkowskich. W najbliższych tygodniach warto śledzić rozwój sytuacji – zarówno na poziomie unijnym (formalna decyzja Rady UE), jak i krajowym, w tym możliwe zmiany w specustawie ukraińskiej oraz dalsze prace legislacyjne w Polsce.

Będziemy informować o kolejnych etapach i nowych rozwiązaniach – zwłaszcza w zakresie legalizacji pobytu, dostępu do rynku pracy i wdrażania kart CUKR.

Przygotowała:

Liudmyla Bartkiv
Dyrektorka Operacyjna ds. Imigracji