Dyskryminacji wyznaniowej nie było, a pracownik wróci do pracy – wyroki w sprawie IKEA

Zwolnienie pracownika za wpisy

Nie bez echa pozostały niedawne sądowe rozstrzygnięcia w głośnej sprawie dotyczącej zwolnienia pracownika sieci IKEA. Sprawa dotyczyła zwolnienia pracownika, który na wewnętrznym, firmowym forum zamieścił kontrowersyjne wpisy dotyczące osób LGBT. Wpis stanowił reakcję na komunikat dotyczący Międzynarodowego Dnia przeciw Homofobii, Transfobii i Bifobii, który w maju 2019 roku IKEA zamieściła na swojej stronie internetowej. Pracownik, napisał wówczas, że “akceptacja i promowanie homoseksualizmu i innych dewiacji to sianie zgorszenia”. Obok swojej opinii zamieścił także fragmenty z Pisma Świętego: “Biada temu, przez którego przychodzą zgorszenia, lepiej by mu było uwiązać kamień młyński u szyi i pogrążyć go w głębokościach morskich”, czy też “Ktokolwiek obcuje cieleśnie z mężczyzną, tak jak się obcuje z kobietą popełnia obrzydliwość. Obaj będą ukarani śmiercią, a ich krew spadnie na nich”. Kilka dni po publikacji wpisu, mężczyzna został zwolniony z pracy. Sprawa trafiła do sądu. 

 

Sprawa przeciwko kierowniczce IKEA – prawo pracy i prawo karne

Interesującym w tej sprawie jest to, że rozpatrywana była ona nie tylko przez sąd pracy, który badał, czy zwolnienie pracownika publikującego wpis o powyższej treści było usprawiedliwione w kontekście obowiązujących przepisów prawa pracy oraz wewnętrznych regulacji firmy, ale także przez sąd karny, gdzie prokuratura wniosła akt oskarżenia przeciwko kierowniczce sieci IKEA.

 

Zwolnienie pracownika – postępowanie w sprawie karnej

Prokuratura Okręgowa Warszawa – Praga w Warszawie kierując do sądu akt oskarżenia przeciwko kierowniczce, oparła go na zarzucie, iż zwalniając pracownika, kierowniczka sklepu IKEA dopuściła się dyskryminacji wyznaniowej (art. 194 Kodeksu karnego). 

 

4 lutego 2022 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa-Krowodrzy wydał wyrok, którym uniewinnił kierowniczkę od popełnienia zarzuconego jej czynu. Prokuratura nie zgodziła się z takim rozstrzygnięciem i wniosła apelację. Zdaniem organu ścigania ustalenia sądu wskazujące na to, że zwolnienie pracownika sklepu nie było motywowane jego przynależnością wyznaniową było błędne. 6 grudnia 2022 r. sprawę rozstrzygnął Sąd Okręgowy w Krakowie, który podtrzymał uniewinniający wyrok sądu pierwszej instancji. W orzeczeniu podkreślono, że wypowiedzenie umowy o pracę nie nastąpiło za wiarę, czy za wyżej wskazywane cytaty z Pisma Świętego, ale za formę wpisu, która naruszała godność osób LGBT+. 

 

Wyrok sądu rozpoznającego apelację był prawomocny, natomiast Prokuratura Okręgowa skierowała kasację do Sądu Najwyższego.

 

Uniewinnienie kierowniczki IKEA – rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego

11 października 2023 r. Sąd Najwyższy utrzymał wyrok uniewinniający kierowniczkę z sieci IKEA. Zdaniem Sądu Najwyższego zarzuty kasacji zostały błędnie sformułowane, a ich treść wskazywała na błędne rozumienie istoty postępowania kasacyjnego przez prokuraturę. Kasacja wniesiona przez prokuratora, zdaniem sądu, de facto stanowiła powtórzenie apelacji, a zarzuty kasacji kierowane był przede wszystkim do sądu I instancji, nie zaś sądu odwoławczego.

 

Zwolnienie pracownika – postępowanie przed sądem pracy

Opisywana sprawa poza jej oczywistym, medialnym charakterem, jest o tyle interesująca, że toczyła się niejako dwutorowo. Poza postępowaniem przed sądem karnym, sprawę rozpoznawał też sąd pracy, który rozstrzygał kwestię prawidłowości rozwiązania stosunku pracy. Warto zaznaczyć, że postanowienia sądu karnego nie determinują bezpośrednio postępowania przed sądem pracy. Choć kierownicza sklepu IKEA została uniewinniona w postępowaniu karnym, nie miało to jednoznacznego przełożenia na wyrok sądu pracy, który badał wypowiedzenie umowy o pracę w kontekście obowiązujących przepisów prawa pracy oraz wewnętrznych regulacji firmy. 

 

Pracowniczego sporu ciąg dalszy

W świetle obowiązujących przepisów prawa pracy, każde zwolnienie pracownika musi być zgodne z zasadami równego traktowania oraz uzasadnione. W sprawie IKEA zwolniony pracownik domagał się przed sądem pracy uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne. Ponadto żądał odszkodowania i wpłacenia konkretnej kwoty na cele charytatywne.

 

W grudniu 2022 roku Sąd pracy odmówił wypłacenia pracownikowi IKEA odszkodowania. Sąd uznał, że pracodawca nie dopuścił się dyskryminacji pracownika. Przywrócił jednak zwolnionego do pracy. Od wyroku apelację złożyli zarówno zwolniony, jak i spółka, która sprzeciwiała się przywróceniu pracownika do pracy.

 

Ostatecznie, sąd okręgowy rozpoznający apelację orzekł, że pracownik IKEA, zwolniony za wpis o LGBT zostanie przywrócony do pracy. Sąd stwierdził, że wpis pracownika nie buduje dobrej atmosfery w pracy, podkreślił jednak, że był on reakcją na artykuł umieszczony w sieci przez spółkę. W ocenie sądu nie była to okoliczność, która mogłaby uzasadnić wypowiedzenie umowy o pracę. Pełnomocnicy spółki, zapowiadają jednak, że sprawa ta znajdzie swój finał przed Sądem Najwyższym.

 

Czy wyrok w sprawie IKEA coś zmienia?

Wyrok ten stanowi ważny sygnał dla przedsiębiorstw, że równość, tolerancja i szacunek dla różnorodności stają się kluczowymi elementami polityki korporacyjnej. Wprowadza to jednocześnie nowe wyzwania dla pracodawców, którzy muszą równoważyć prawa pracowników do swobody wypowiedzi z koniecznością tworzenia bezpiecznego i pozbawionego dyskryminacji środowiska pracy.

 

Sprawa zwolnienia pracownika IKEA to ważny punkt odniesienia w debacie na temat równości i swobody słowa w miejscu pracy, a postępowania będą mieć wpływ na kształtowanie polityk korporacyjnych przedsiębiorstw. 

 

W przypadku pojawienia się jakichkolwiek pytań lub wątpliwości związanych z problematyką prawa pracy zapraszamy do kontaktu z Kancelarią. Zespół doświadczonych prawników, udzieli odpowiedzi na wszelkie pytania oferując profesjonalną pomoc prawną. Korzystając z usług Kancelarii, mogą Państwo liczyć na profesjonalizm, rzetelność i zaangażowanie na każdym etapie współpracy.

 

Przygotował:

Piotr Dzieniszewski
asystent prawny