Pobyt i praca do marca 2026 roku – nowe zasady dla obywateli Ukrainy korzystających z ochrony czasowej w Polsce

Rząd przyjął projekt nowelizacji specustawy regulującej sytuację obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z wojną. Najważniejszym celem nowelizacji jest przedłużenie legalności pobytu oraz uproszczonego dostępu do pracy i działalności gospodarczej.  Przedstawiam najważniejsze aspekty projektu – z perspektywy osób pracujących, przedsiębiorczych i tych, którzy planują dłuższy pobyt w Polsce.

Zgodnie z projektem, osoby  objęte ochroną czasową na mocy tzw. specustawy ukraińskiej będą mogły przebywać w Polsce legalnie do 4 marca 2026 roku, bez konieczności składania dodatkowych wniosków. Przedłużone zostaną także okresy ważności dokumentów pobytowych, wiz, zezwoleń oraz możliwości przebywania w ramach ruchu bezwizowego.

Nowelizacja potwierdza, że osoby objęte ochroną czasową nadal mogą pracować w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, pod warunkiem wysłania powiadomienia o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy. 

Nowelizacja zakłada również kilka istotnych ograniczeń, w tym:

• Osoby przekraczające granicę w ramach małego ruchu granicznego (MRG) nie będą mogły korzystać z ochrony czasowej ani związanych z nią uprawnień (np. dostępu do rynku pracy).
• “Warunkowe” zezwolenia na pobyt czasowy będą wydawane tylko raz. Zmiany dotyczą szczególnego rozwiązania pozwalającego na uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy na okres 1 roku  obywatelom Ukrainy, którzy nie spełniają standardowych przesłanek ustawowych. Po nowelizacji takie zezwolenie będą mogli oni otrzymać tylko jednorazowo. Warunkiem jego przyznania jest to, że dana osoba nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego. 
• Możliwość cofnięcia zezwolenia pojawi się w przypadkach podania fałszywych danych, użycia sfałszowanych dokumentów lub zawarcia fikcyjnego małżeństwa.
• Potwierdzenie więzi rodzinnych poprzez okazanie dokumentów stanu cywilnego lub innych dokumentów w celu uzyskania statusu UKR przez członków rodziny obywatela Ukrainy. 

Zmiany obejmują również kwestie podatkowe i socjalne:

• Do końca 2026 r. obowiązywać będą ulgi podatkowe dla obywateli Ukrainy, które miały być wcześniej wygaszone.
• Rozszerzeniu ulega także program 800+ – świadczenie będzie przysługiwać również dzieciom kontynuującym naukę po szkole średniej, np. na studiach lub kwalifikacyjnych kursach zawodowych.

Więcej o sytuacji obywateli Ukrainy korzystających z ochrony czasowej przeczytasz naszym poprzednim wpisie.

Obecnie projekt jest na etapie prac rządowych – został skierowany do Sejmu. Planowana nowelizacja to krok w stronę stabilizacji i lepszego dostosowania systemu pomocy do realiów 2025 roku. Zmiany mają sprawić, że wsparcie będzie trafiać tam, gdzie jest najbardziej potrzebne, a mechanizmy prawne staną się bardziej przejrzyste i odporne na nadużycia.

Przygotowały:

Magdalena Cieślikowska
prawnik imigracyjny

Liudmyla Bartkiv
dyrektor operacyjny ds. imigracji