Nowe Zarządzenie Premiera w walce z szarą strefą

Zgodnie z doniesieniami, o których było głośno w ostatnim kwartale zeszłego roku, Zarządzeniem nr 12 Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 marca 2025 r. utworzony został Międzyresortowy Zespół do spraw Przeciwdziałania Szarej Strefie. Zgodnie z Zarządzeniem do zadań Zespołu ma należeć:

1. Przygotowanie projektu strategii i planu działania dla administracji rządowej mających na celu przeciwdziałanie takiej aktywności gospodarczej, która jest, w szczególności dla celów nakładania danin publicznych lub korzystania ze środków publicznych, celowo lub nieumyślnie, ukrywana przed pomiarem, zwanej „szarą strefą”; 
2. Monitorowanie działań wynikających z realizacji strategii oraz planu działania;
3. Wypracowanie metodyki szacowania szarej strefy; 
4. Opracowanie rekomendacji dotyczących działań mających na celu przeciwdziałanie szarej strefie, w tym zawierających propozycje zmian prawnych; 
5. Monitorowanie realizacji opracowanych przez Zespół rekomendacji dotyczących działań mających na celu przeciwdziałanie szarej strefie; 
6. Przegląd rozwiązań wdrożonych przez inne państwa mających na celu przeciwdziałanie szarej strefie i analiza możliwości adaptacji tych rozwiązań do warunków polskich.  

Na czele Zespołu ma stanąć sekretarz stanu lub podsekretarz stanu w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych, wyznaczony przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. W skład zespołu mają także wejść m. in.: zastępca Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a także po jednym przedstawicielu, w randze sekretarza stanu albo podsekretarza stanu, wyznaczonym przez ministra właściwego do spraw pracy.

Szara strefa – niewidzialna gospodarka, która kosztuje nas wszystkich

Choć na pierwszy rzut oka nie jest ona widoczna, to szara strefa ma się całkiem dobrze. To ta część gospodarki, która działa poza zasięgiem państwowej kontroli – bez płacenia podatków, składek na ZUS i innych obowiązkowych opłat. Może wydawać się „niewinna” czy wręcz korzystna dla niektórych, ale jej istnienie niesie ze sobą poważne konsekwencje. Mniej pieniędzy trafia do budżetu państwa, a legalnie działające firmy muszą walczyć nie tylko o klientów, ale i o przetrwanie w nierównej walce z nieuczciwą konkurencją. W efekcie cierpią wszyscy – od przedsiębiorców po zwykłych obywateli. 

Zgodnie z szacunkami Międzynarodowego Funduszu Walutowego, udział szarej strefy w polskim PKB wynosi około 27%, co przewyższa średnią dla krajów Unii Europejskiej o 5 punktów procentowych.

Nowy zespół, nowe nadzieje – ale czy wystarczą same regulacje?

Powołanie zespołu do walki z szarą strefą to krok w dobrym kierunku. Inicjatywa ta może przynieść szereg korzyści – od większej przejrzystości w gospodarce, przez wyższe wpływy do budżetu państwa, aż po stworzenie spójnej strategii opartej na sprawdzonych międzynarodowych rozwiązaniach. Jednak nawet najlepsze regulacje nie odniosą pełnego sukcesu bez jednego zaangażowania stron. Skuteczna walka z nielegalną działalnością wymaga czegoś więcej niż tylko przepisów. Niezbędne jest zaangażowanie obywateli. Świadomość tego, jakie konsekwencje niesie wspieranie szarej strefy, to pierwszy krok. Kolejno należy zwrócić uwagę na korzyści z wybierania legalnie działających firm, promowanie uczciwego biznesu i nieprzychylność wobec nieformalnych praktyk. To właśnie takie codzienne decyzje kształtują zdrowe fundamenty gospodarki.

Podsumowanie

Nowe zarządzenie Premiera stanowi istotny krok w kierunku ograniczenia szarej strefy.  Międzyresortowy Zespół ds. Przeciwdziałania Szarej Strefie ma nie tylko diagnozować problem, ale przede wszystkim wdrażać konkretne rozwiązania. Jeśli działania te pójdą w parze z edukacją społeczeństwa i zmianą codziennych nawyków konsumenckich, Polska może wykonać ważny krok w stronę bardziej uczciwego, przejrzystego i zrównoważonego systemu gospodarczego.

Przygotowała:

Martyna Dobrowolska
Asystentka Prawna