Kodeks pracy pod lupą biznesu – czy nowe przepisy mobbingowe sparaliżują HR?

Zmiany w Kodeksie pracy to dla firm zawsze duże wyzwanie. Tym razem jednak, zdaniem organizacji pracodawców, ustawodawca poszedł o krok za daleko. Przedsiębiorcy alarmują, że nowe przepisy nie tylko zwiększą biurokrację, lecz także mogą wprowadzić chaos w relacjach pracodawca–pracownik. Co dokładnie budzi największe kontrowersje i dlaczego biznes mówi “stop”?

Niezadowolenie biznesu z nowych przepisów o dyskryminacji 

Choć ustawodawca przekonuje, że nowelizacja ma wzmocnić zasadę równego traktowania i dostosować przepisy krajowe do prawa unijnego, to pracodawcy patrzą na projekt z dużą rezerwą. Biznes nie kwestionuje samej idei równości czy transparentności. Jednak sposób w jaki projektodawca chce osiągnąć te cele, rodzi więcej pytań niż odpowiedzi. Z perspektywy pracodawców regulacje są nieprecyzyjne, kosztowne i trudne do wdrożenia. Największe organizacje reprezentujące interesy pracodawców, takie jak Konfederacja Lewiatan i Federacja Przedsiębiorców Polskich, wskazują szereg ryzyk, które mogą dotknąć firmy w codziennej praktyce.

Najwięcej kontrowersji wzbudza propozycja dodania do Kodeksu pracy dwóch nowych form dyskryminacji:

• Dyskryminacji przez asumpcję – gdy pracownik jest gorzej traktowany ze względu na cechę, którą mylnie mu przypisano (np. podejrzenie o orientację seksualną, przekonania religijne czy poglądy polityczne),
• Dyskryminacji przez asocjację – gdy nierówne traktowanie wynika z powiązania pracownika z osobą, której dotyczy przesłanka chroniona (np. rodzic dziecka z niepełnosprawnością, partner osoby chorej).

Choć takie konstrukcje funkcjonują w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE, to jak wskazują opiniujący, ich przeniesienie wprost do Kodeksu pracy może spowodować szereg w wątpliwości interpretacyjnych.

FPP podnosi, że szczególnie trudna w praktyce będzie ocena dyskryminacji przez asocjację. Pracodawca może nie mieć wiedzy o tym, z kim i w jakich relacjach prywatnych pozostaje jego pracownik. Powstaje więc ryzyko, że firma nieświadomie narazi się na zarzut dyskryminacji, którego udowodnienie w sądzie będzie trudne i kosztowne. Federacja krytykuje również technikę legislacyjną wprowadzanie tego rodzaju definicji do Kodeksu pracy.

Dodatkowo Konfederacja Lewiatan zwraca uwagę na język przepisów. Pojęcia takie jak “dyskryminacja przez asumpcję” czy “dyskryminacja przez asocjację”, choć znane prawnikom, dla większości pracowników i menedżerów są kompletnie niezrozumiałe. Kodeks pracy powinien być pisany możliwie prostym językiem, aby osoby bez wykształcenia prawniczego mogły łatwo odczytać swoje prawa i obowiązki. Zdaniem Konfederacji zastosowanie specjalistycznych terminów może:

• Prowadzić do trudności interpretacyjnych zarówno po stronie pracowników, jak i pracodawców,
• Obniżać praktyczną skuteczność przepisów,
• Zwiększać ryzyko błędnego rozumienia norm i eskalacji sporów sądowych.

Organizacja apeluje o zastąpienie pojęć prawniczych prostszymi sformułowaniami, które oddają sens ochrony, ale jednocześnie są zrozumiałe dla przeciętnego odbiorcy.

Warto zauważyć, że projekt nowelizacji przewiduje także wzmocnienie ochrony pracowników w zakresie równego wynagradzania. Naruszenie zasady jednakowego wynagradzania za pracę o jednakowej wartości ma stanowić odrębną podstawę roszczenia odszkodowawczego. FPP podkreśla, że takie rozwiązanie może prowadzić do zwielokrotnienia roszczeń – pracownik będzie mógł powołać się zarówno na naruszenie zasady równego traktowania, jak i na złamanie zasady równego wynagrodzenia. Efektem może być więcej procesów sądowych i zwiększenie obciążenia przedsiębiorców.

Podsumowanie

Nowelizacja Kodeksu pracy, która ma wzmocnić ochronę pracowników, z perspektywy organizacji pracodawców budzi poważne wątpliwości. Wspólnym mianownikiem obaw jest obciążenie pracodawców dodatkowymi ryzykami prawnymi. Dla HR oznacza to pilną potrzebę przeglądu procedur antymobbingowych, aktualizacji dokumentów wewnętrznych i zwiększenia świadomości pracodawców, aby zminimalizować potencjalne roszczenia.

Przygotowała:

Martyna Dobrowolska
Asystentka Prawna