Jaka jest odpowiedzialność pracownika w miejscu pracy?

Pracownik wykonujący zadania zawodowe wynikające z zawartej z pracodawcą umowy o pracę ma powiązane z tym prawa i obowiązki. Zostaje to jasno określone w zakresie obowiązków, który każdy pracownik musi otrzymać, rozpoczynając pracę na danym stanowisku. Nieco mniej mówi się o odpowiedzialności pracownika w miejscu pracy. Za co odpowiada pracownik wykonujący obowiązki, jaka ciąży na nim odpowiedzialność? Tego wszystkiego dowiecie się z poniższego tekstu.

Czym jest odpowiedzialność pracownika w miejscu pracy?

Część pracodawców, zawierając z pracownikiem umowę o pracę, wymaga podpisania dokumentu powierzenia odpowiedzialności za mienie. Jest to swego rodzaju zabezpieczenie pracodawcy przed ewentualnymi szkodami czy brakami w mieniu, za które odpowiada pracownik. To rozwiązanie często stosowane, gdy obowiązki służbowe obejmują używanie drogiego, profesjonalnego sprzętu. Warto wiedzieć, że kwestie odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy także są regulowane przez przepisy Kodeksu pracy oraz Kodeksu cywilnego. W Kodeksie cywilnym dotyczy to odpowiedzialności odszkodowawczej i zapisy na ten temat znajdziemy w art. 471. 

Kodeks pracy wyróżnia dwie kategorie odpowiedzialności pracowników za szkodę wyrządzoną pracodawcy w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych. Jest to zarówno materialna odpowiedzialność pracownika na zasadach ogólnych, jak i odpowiedzialność za mienie powierzone na zasadach szczególnych. Oba przypadki dotyczą zarówno winy umyślnej, jak i nieumyślnej.

Jaka jest odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy?

W Kodeksie pracy wskazano, że odpowiedzialność pracownika wiąże się bezpośrednio ze szkodami, jakie z tego tytułu ponosi pracodawca. Dotyczy to zarówno strat, jakie zostały poniesione na skutek niewykonania przez pracownika obowiązków służbowych, jak i tych, które powstały poprzez niewłaściwe wykonanie obowiązków, ale także wszelkich szkód, które pracownik spowodował celowo. 

Odpowiedzialność materialną za takie straty ponosi wyłącznie pracownik, który przyczynił się do ich powstania. Zasady wynagradzania szkód na rzecz pracodawcy zostały szczegółowo określone w przepisach rozdziału pierwszego działu piątego Kodeksu pracy. W przypadku umyślnego spowodowania szkód na pracowniku ciąży obowiązek naprawienia ich w pełnej wysokości.

Zasady uznawania odpowiedzialności pracownika w miejscu pracy

W kontekście uznawania odpowiedzialności zatrudnionego w miejscu pracy kluczowe znaczenie ma zasada adekwatności. Znajduje poparcie w art. 115 Kodeksu pracy. Na czym dokładnie polega? W myśl tej zasady pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Innymi słowy, pracownik nie może zostać obciążony odpowiedzialnością w sposób nieograniczony. 

Przy rozstrzyganiu tego typu wątpliwych kwestii należy wziąć pod uwagę dwa czynniki. Pierwszy z nich to rzeczywiście poniesiona przez pracodawcę strata. Nie potencjalna strata czy też przewidywany uszczerbek na zysku. Chodzi tu dokładnie o faktyczną szkodę poniesioną przez pracodawcę na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania przez pracownika jego obowiązków zawodowych. 

Drugi czynnik, który należy rozpatrzyć, to normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Niezbędne jest więc wykazanie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy działaniami pracownika a zaistniałą szkodą.

Dla pracownika istotne jest natomiast, że nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w granicach, w jakich pracodawca lub inna osoba przyczyniła się do jej powstania lub zwiększenia. Znajduje to poparcie w art 117 §1 Kodeksu pracy i w razie wątpliwości pracownik powinien powołać się na ten właśnie przepis. 

A co, jeżeli szkodę wyrządziło kilku pracowników? Wówczas każdy z nich ponosi odpowiedzialność za część szkody, biorąc pod uwagę przyczynienie się pracownika do powstania zniszczeń i stopień winy danego pracownika. Jeśli nie jest możliwe ustalenie stopnia winy, to odpowiedzialność jest ponoszona w równych częściach.

W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z odpowiedzialnością pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy i związanym z tym odszkodowaniem, zapraszamy do kontaktu. Doświadczeni prawnicy z Kancelarii Adwokackiej Sawicki i Wspólnicy udzielą odpowiedzi na wszelkie pytania oraz przygotują niezbędne dokumenty.

Przygotował: 

Piotr Sawicki
adwokat