Afera wizowa: Komisja śledcza przedstawia raport końcowy

Przewodniczący komisji śledczej ds. afery wizowej, Marek Sowa (KO), zaprezentował we wtorek 3 grudnia 2024 r. projekt raportu końcowego. Dokument liczy 340 stron i zawiera kilkanaście wniosków. Komisja zapowiada złożenie 11 zawiadomień do prokuratury, w tym na byłego premiera Mateusza Morawieckiego.

Najłatwiejsze wizy w UE

Marek Sowa zwrócił uwagę na zaskakujące dane – w ostatnich czterech latach Polska była krajem Unii Europejskiej, w którym najłatwiej można było uzyskać wizę. Polska stała się „hubem” umożliwiającym łatwy dostęp do innych państw UE. Co więcej, niemal połowa wszystkich wiz pracowniczych w Unii została wydana przez Polskę, a wiele z tych osób nie miało zamiaru zatrzymać się w Polsce, lecz kierowało się do innych krajów.

Prace komisji

Komisja, która rozpoczęła działalność w lutym, przesłuchała 37 świadków, uzyskała opinie dwóch biegłych i przeprowadziła łącznie ponad 110 godzin przesłuchań podczas 40 posiedzeń. Wtorkowe spotkanie komisji rozpocznie się o godzinie 11:00.

Zarzuty i zawiadomienia do prokuratury

W przygotowanym raporcie podkreślono szereg nieprawidłowości związanych z polityką wizową Polski. Komisja zapowiada złożenie 11 zawiadomień do prokuratury oraz jednej skargi do prokuratora krajowego na opieszałość postępowania dotyczącego płatnej protekcji przyspieszającej procedury wizowe. Wśród osób, wobec których zostaną skierowane zawiadomienia, znajdują się m.in.:

• były premier Mateusz Morawiecki,
• była minister rozwoju Jadwiga Emilewicz,
• była pełnomocniczka premiera ds. GovTech Justyna Orłowska.

Szczególne zastrzeżenia dotyczą programu Poland Business Harbour (PBH), który zakładał uproszczoną procedurę wizową dla firm i specjalistów IT. Program został zawieszony pod koniec stycznia. Trzy zawiadomienia dotyczą nieprawidłowości związanych z tym programem.

Brak nadzoru w MSZ

Cztery kolejne zawiadomienia związane są z brakiem nadzoru w MSZ nad wydawaniem wiz, narażeniem budżetu na straty w wyniku wynajmu nieruchomości dla Centrum Decyzji Wizowych w Łodzi i Centrum Informacji Konsularnej w Kielcach oraz „pomocnictwem w załatwianiu wiz” na prośbę osób związanych z byłym wiceministrem Piotrem Wawrzykiem. Zarzuty mają zostać skierowane także wobec byłego szefa MSZ Zbigniewa Raua.

Oskarżenia wobec innych polityków

Komisja planuje również zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa przez:

• byłego wiceministra rolnictwa Lecha Kołakowskiego – za ingerowanie w procedury wizowe,
• byłego szefa MSWiA Mariusza Kamińskiego – za brak reakcji na doniesienia o podejrzeniu korupcji w MSZ.

Raport rzuca nowe światło na politykę wizową Polski w ostatnich latach, wskazując na poważne nieprawidłowości i brak nadzoru.

Przygotowała:
Magdalena Cieślikowska
prawnik imigracyjny