Znajomość języka polskiego pod lupą – nadchodzi reforma

W nawiązaniu do wcześniejszych informacji dotyczących zaostrzenia wymagań potwierdzania znajomości języka polskiego w procesie uzyskiwania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego, warto zwrócić uwagę na nadchodzące zmiany legislacyjne. Ustawodawca przewiduje zmianę niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej, który wprowadza istotne modyfikacje w zakresie potwierdzania znajomości języka polskiego. Zmiany zarówno przewidywane w postępowaniach w sprawie uznania cudzoziemca za obywatela polskiego.

Projekt wprowadza przepisy przejściowe określone w art. 30 projektu ustawy, które precyzują zasady stosowania dotychczasowych i nowych regulacji.

• Okres przejściowy dla toczących się postępowań. W postępowaniach o zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, które zostały wszczęte przed 30 czerwca 2025 r. i nie zakończyły się ostateczną decyzją, nadal będą obowiązywać dotychczasowe przepisy. Oznacza to, że w tych przypadkach możliwe będzie wykorzystanie obecnych dokumentów potwierdzających znajomość języka.
• Wymogi dla nowych wniosków po 1 lipca 2025 r. Świadectwa ukończenia szkoły policealnej w Polsce lub szkoły z wykładowym językiem polskim za granicą, uzyskane do 30 czerwca 2025 r., będą jeszcze uznawane jako dokument potwierdzający znajomość języka polskiego, ale jedynie w odniesieniu do postępowań wszczętych pomiędzy 1 lipca 2025 r. a 30 czerwca 2026 r. 
• Nowe zasady po 30 czerwca 2026 r. Po tej dacie dokumentem potwierdzającym znajomość języka polskiego na potrzeby zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE będzie oficjalny certyfikat językowy na poziomie co najmniej B1, wydany przez uprawnioną instytucję. Świadectwa ukończenia szkoły policealnej w Polsce lub szkoły z wykładowym językiem polskim za granicą, które były uznawane w okresie przejściowym do 30 czerwca 2026 r., nie będą już akceptowane.

Zmiany w postępowaniu o uznanie cudzoziemca za obywatela polskiego

Projekt ustawy przewiduje także zmiany w zakresie potwierdzania znajomości języka polskiego w postępowaniu o uznanie cudzoziemca za obywatela polskiego. Nowy ust. 2a dodany do art. 30 ustawy o obywatelstwie polskim wyklucza możliwość potwierdzania znajomości języka polskiego świadectwem ukończenia szkoły policealnej.

Okresy przejściowe dotyczące uznawania tego świadectwa jako dowodu znajomości języka są podobne do tych przewidzianych w postępowaniu o zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE. W postępowaniach wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną do 30 czerwca 2025 r. nadal obowiązują dotychczasowe przepisy, co oznacza, że świadectwo szkoły policealnej uzyskane do tej daty będzie honorowane. W przypadku postępowań wszczętych między 1 lipca 2025 r. a 30 czerwca 2026 r. świadectwo to również może być uznane, jednak po tej dacie nie będzie już wystarczającym dla potwierdzenia biegłości na poziomie B1. O innych planowanych zmianach w procedurze uzyskania obywatelstwa polskiego pisaliśmy we wpisie.

Zmiany te mają na celu wyeliminowanie przypadków, w których cudzoziemcy uzyskiwali wymagane świadectwa bez faktycznej znajomości języka polskiego. Celem ustawodawcy jest zapewnienie, że cudzoziemcy ubiegający się o status rezydenta długoterminowego oraz wnioskujące o uznanie za obywatela RP posiadają rzeczywistą i potwierdzoną znajomość języka polskiego, co ma sprzyjać ich lepszej integracji oraz eliminować potencjalne nadużycia w procesie legalizacji pobytu.

Z naszej praktyki wynika, że mimo trwających prac nad ustawą i planowanych zmian, urzędy już teraz kierują do wnioskodawców wezwania dotyczące weryfikacji znajomości języka polskiego oraz nauki w szkole policealnej. Może to wskazywać na kształtującą się praktykę bardziej szczegółowego sprawdzania tych kwestii w postępowaniach.

Przygotowała:

Mariia Stempel
Prawnik imigracyjny