Zmiany w prawie migracyjnym

W ostatnim roku polskie prawo migracyjne przeszło duże przeobrażenia. Wynikało to przede wszystkim z konieczności i sytuacji w Europie wywołanej konfliktem zbrojnym tuż za naszymi wschodnimi granicami. Cudzoziemcy oraz ich pracodawcy powinni zapoznać się z nowymi, zmienionymi przepisami migracyjnymi obowiązującymi w Polsce. Przedstawiamy wybrane z najważniejszych zmian.

Dla kogo nowe przepisy migracyjne?

Nowe przepisy w prawie migracyjnym są związane z wprowadzoną 8 kwietnia 2022 r. ustawą o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Tym samym nowe przepisy migracyjne nie dotyczą wszystkich cudzoziemców, a jedynie tych przybywających do naszego kraju w związku z trwającym w Ukrainie konfliktem zbrojnym. I to właśnie dla tych obcokrajowców przewidziana jest oddzielna ścieżka postępowania migracyjnego. Dla pozostałych migrantów przepisy pozostały niezmienione i uzależnione są również od kraju pochodzenia cudzoziemca. W związku z tym, w niektórych przypadkach może być wymagane również ubieganie się o wizę. Jeszcze do niedawna obowiązek ten dotyczy także obywateli Ukrainy. Sytuację zmienił wspomniany już konflikt zbrojny i konieczność pomocy najbardziej potrzebującym i uciekającym w trosce o swoje życie osobom, które tym samym stały się uchodźcami.

Kontrola granic zewnętrznych Unii Europejskiej

Oprócz oczywistej pomocy najbardziej potrzebującym, tj. uchodźcom z Ukrainy, musimy również pamiętać, że nasza wschodnia granica jest jednocześnie zewnętrzną granicą Unii Europejskiej. Wymaga ona szczególnej troski i ochrony przed niepożądanymi gośćmi z krajów zewnętrznych, mogącymi stanowić zagrożenie, na przykład terrorystyczne. Wymusza to pewną ostrożność w łagodzeniu przepisów migracyjnych. 

Dlaczego nasza wschodnia granica jest tak ważna dla Unii? Dlatego, że wewnątrz Wspólnoty Europejskiej możliwe jest swobodne przemieszczanie się pomiędzy poszczególnymi krajami bez kontroli granicznych, sprawdzania paszportu czy innych form weryfikacji podróżnych, w ramach obowiązującej strefy Schengen. Tak duża swoboda budzi jednak konieczność większej kontroli granic zewnętrznych całej Unii Europejskiej.

Zapisy nowego prawa migracyjnego

Do najważniejszych zmian w prawie migracyjnym wprowadzonych ustawą z dnia 8 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2022 poz. 830) zalicza się:

• czasowe zniesienie stosowania wymogów określonych w art. 142 ust. 1 pkt 3 ustawy o cudzoziemcach w odniesieniu do obywateli Ukrainy, którzy prowadzą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
• umożliwienie kierowcom w transporcie międzynarodowym ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, nawet jeżeli ich pobyt jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy specjalnej,
• zapewnienie podstawy kompetencyjnej dla Ministra Spraw Zagranicznych do wydawania wiz krajowych dla cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• zawieszenie biegu terminów załatwiania niektórych spraw przez wojewodów.
  Ustawa wprowadza zawieszenie w okresie do 31 grudnia 2022 roku biegu terminów załatwiania spraw administracyjnych w postępowaniach prowadzonych przez wojewodów. Do spraw tych należą przede wszystkim sprawy dotyczące:

• zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę oraz zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokości kwalifikacji,
• udzielenia oraz cofnięcia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, 
• udzielenia oraz cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy,
• udzielenia oraz cofnięcia zezwolenia na pobyt stały.

• unieważnienie zaświadczeń o objęciu ochrona czasową, które zostały wydane obywatelom Ukrainy i ich małżonkom, którzy przybyli do Polski nie bezpośrednio z terytorium Ukrainy.

Wszystkie te zmiany w prawie migracyjnym wprowadzone przez kwietniową ustawę mają na celu ułatwienie funkcjonowania migrantom w nowej rzeczywistości, w szczególności dotkniętym przez wojnę.