Przedłużenie okresu ochrony tymczasowej dla obywateli Ukrainy do 4 marca 2025

Przedłużenie ochrony tymczasowej dla obywateli Ukrainy do marca 2025 r.

Unia Europejska podejmuje aktywne działania, by dalej wspierać obywateli Ukrainy. W Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, 24 października opublikowana została decyzja wykonawcza Rady Unii Europejskiej 2023/2409 w sprawie przedłużenia ochrony tymczasowej dla obywateli Ukrainy. 

Ochrona tymczasowa – na czym polega?

Ochrona tymczasowa jest unijnym mechanizmem zapewniającym natychmiastową i zbiorową (niewymagającą rozpatrywania pojedynczych wniosków) ochronę dla osób, które nie mogą wrócić do państwa pochodzenia.

Służy ona zmniejszeniu presji na krajowe systemy azylowe oraz daje możliwość, by w całej UE dać osobom uciekającym przed wojną ujednolicone prawa. Poza prawem do pobytu, pomocy medycznej i społecznej czy dostępu do rynku pracy, które są gwarantowane na mocy dyrektywy, warto zauważyć, iż niektóre państwa oferują szerszy zakres uprawnień niż te wyżej wymienione (np. bezpłatny dostęp do szkolnictwa wyższego).

Po wybuchu wojny w Ukrainie, 4 marca 2022 r. Unia Europejska uruchomiła mechanizm przewidziany w dyrektywie o tymczasowej ochronie. Dyrektywa ta została przyjęta w 2001 r. w związku z masowym napływem uchodźców do Unii, zwłaszcza z Bośni i Hercegowiny oraz Kosowa, spowodowanym konfliktami zbrojnymi na Bałkanach. Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę mechanizm ten został uruchomiony decyzją wykonawczą Rady UE. Następnie jego stosowanie zostało przedłużone o rok. W polskich przepisach miało to miejsce na skutek nowelizacji art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Analogicznej zmiany możemy spodziewać się w tym roku, na skutek ostatniej decyzji Rady Unii Europejskiej.

Motywy przyjętej decyzji

Przyjęcie decyzji wykonawczej przez Radę Unii Europejskiej wynika, z przeświadczenia, iż ​​przesłanki stosowania ochrony tymczasowej nadal istnieją, a przedłużenie ochrony stanowi właściwą i niezbędną reakcję wobec cały czas trwającego konfliktu zbrojnego w Ukrainie.  

Jak wynika z motywów zawartych w przyjętej przez Radę decyzji, z ochrony tymczasowej w Unii korzysta obecnie około 4,1 mln wysiedleńców. Według podanych szacunków Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji na dzień 25 maja 2023 r. liczba osób przesiedlonych wewnętrznie w Ukrainie wynosiła ok. 5,1 mln Ponad połowa takich osób pozostawała wewnętrznie przesiedlona przez rok lub dłużej. Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców podał, iż szacunkowo liczba osób wewnętrznie przesiedlonych w Ukrainie przekracza 5 mln, a pilnej pomocy humanitarnej potrzebuje ponad 17 mln osób.

Przewidywane skutki przedłużenia ochrony tymczasowej

By zapewnić stosowanie przepisów unijnych możemy spodziewać się nadchodzącej  implementacji przepisów przedłużających okres tymczasowej ochrony obywateli Ukrainy. Oznacza to, iż najprawdopodobniej znowelizowane zostaną przepisy obowiązujące w Polsce, a więc tzw. ukraińska specustawa (ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym  na terytorium tego państwa). Co za tym idzie, najprawdopodobniej nastąpi dalsze przedłużenie legalnego pobytu osób posiadających tzw. status UKR. 

Przedłużenie czasu trwania legalnego pobytu poza oczywistym wsparciem obywateli Ukrainy, może także oznaczać pozytywną informację dla pracodawców. Przedłużenie okresu legalnego pobytu skutkować będzie bowiem możliwością dłuższego zatrudnienia obywatela Ukrainy korzystając z uproszczonej procedury legalizującej pracę, a więc jedynie po powiadomieniu przez pracodawcę właściwego powiatowego urzędu pracy o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy.

W przypadku pojawienia się jakichkolwiek pytań lub wątpliwości dotyczących prawnych aspektów ochrony tymczasowej zapraszamy do kontaktu z Kancelarią. Zespół doświadczonych prawników i doradców imigracyjnych z chęcią podzieli się wiedzą oraz pomoże rozwiązać wszelkie problemy.

Przygotowali:

Liudmyla Bartkiv
starszy doradca ds. imigracji

Piotr Dzieniszewski
asystent prawny