Praca w Polsce bez ważnego paszportu
Aktualnie w polskim ustawodawstwie nie istnieje przepis, który zakładałby, że brak ważnego paszportu oznacza nielegalność pobytu cudzoziemca lub bezpośrednio zakazywałby powierzenia pracy osobie bez ważnego paszportu.
Nie ma również regulacji, które wprost nakładałyby na pracodawcę obowiązek weryfikowania konkretnie terminu ważności paszportu cudzoziemca przed zatrudnieniem ani ponoszenia konsekwencji w przypadku jego wygaśnięcia.
Pracodawca jest natomiast zobowiązany do:
- weryfikacji ważnego dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu w Polsce;
- weryfikacji dokumentu potwierdzającego możliwość wykonywania pracy w Polsce bez zezwolenia, jeśli cudzoziemiec ma otwarty dostęp do rynku pracy;
- uzyskania odpowiedniego zezwolenia na pracę, oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi lub wysłania powiadomienia o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy, jeśli jest to wymagane przepisami;
- przechowywania kopii dokumentów potwierdzających legalny pobyt i pracę cudzoziemca w Polsce w jego aktach osobowych.
Według Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) wygaśnięcie paszportu nie wpływa na sytuację prawną cudzoziemca w zakresie legalności jego pracy.
Przez cały okres wykonywania pracy w Polsce każdy cudzoziemiec powinien łącznie spełniać dwie przesłanki:
- posiadanie ważnego tytułu pobytowego, który nie wyklucza prawa do wykonywania pracy w kraju (np. wiza turystyczna) oraz
- posiadanie ważnego dokumentu lub statusu uprawniającego wykonywania pracy w kraju.
W przypadku zatrudnienia obywatela Ukrainy takimi dokumentami mogą być przykładowo:
- ważna lub przedłużona do 30.09.2025 r. na podstawie przepisów specustawy o pomocy wiza pracownicza + wysłane przez pracodawcę powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy;
- ważne lub przedłużone do 30.09.2025 r. na podstawie przepisów specustawy o pomocy zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy + wysłane przez pracodawcę powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy;
- potwierdzenia posiadanie aktualnego statusu UKR + wysłane przez pracodawcę powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi;
- ważne lub przedłużone do 30.09.2025 r. na podstawie przepisów specustawy o pomocy zezwolenie na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach stacjonarnych;
- zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub zezwolenie na pobyt stały.
Powyższe dokumenty stanowią wystarczającą podstawę do uznania pracy cudzoziemca oraz powierzenia mu pracy za legalne w ocenie PIP. Warto jednak pamiętać, że poza Państwową Inspekcją Pracy kontrole w zakresie legalności pracy cudzoziemców prowadzi również Straż Graniczna.
Straż Graniczna wskazuje na ustawowy obowiązek posiadania przez cudzoziemca ważnego dokumentu podróży w trakcie jego pobytu w Polsce. Karta pobytu (podobnie jak aplikacja Diia.pl, o której pisaliśmy na blogu) jest jedynie dokumentem pobytowym i nie zastępuje paszportu.
W przypadku braku ważnego paszportu zagranicznego lub zaświadczenia o złożeniu wniosku o wydanie nowego paszportu w placówce dyplomatycznej kraju pochodzenia cudzoziemiec może zostać ukarany mandatem karnym w wysokości do 500 zł.
Poza tym, cudzoziemiec bez ważnego paszportu może napotkać się na inne trudności, między innymi:
- brak możliwości złożenia nowego wniosku o zezwolenie na pobyt;
- brak możliwości odbioru karty pobytu;
- brak możliwości wyjazdu do innych państw, w tym do krajów strefy Schengen.
Decyzja o pozostaniu w Polsce bez ważnego paszportu powinna być dokładnie przemyślana przez cudzoziemca. Chociaż zgodnie z obowiązującymi przepisami brak ważnego paszportu nie wpływa bezpośrednio na możliwość wykonywania pracy, może prowadzić do problemów administracyjnych i prawnych. Pracodawca natomiast nie ponosi odpowiedzialności za brak ważnego paszportu u zatrudnionego cudzoziemca.
Przygotowała:
Liudmyla Bartkiv
starszy doradca imigracyjny
Najnowsze komentarze