Odwołanie z urlopu przez pracodawcę – kiedy jest możliwe?

Zgodnie z art. 167 § 1 Kodeksu pracy, pracodawca może odwołać pracownika z urlopu tylko wówczas, gdy jego obecności wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczęcia urlopu. Przesłanki te muszą być spełnione łącznie, tj.:

  • Wystąpienie okoliczności nieprzewidzianych – chodzi o sytuacje, których nie można było racjonalnie przewidzieć w momencie udzielania urlopu (np. poważna awaria, nagła kontrola organu administracji).
  • Konieczność obecności konkretnego pracownika – sytuacja musi wymagać właśnie jego obecności, a nie jedynie obecności jakiegokolwiek pracownika o podobnych kompetencjach.

Jak podkreśla Sąd Najwyższy, instytucja ta stanowi ingerencję w konstytucyjne prawo pracownika do wypoczynku i dlatego nie może być nadużywana (II PK 26/16). Co istotne, odwołanie nie może być uzasadnione okolicznościami, które były znane pracodawcy przed rozpoczęciem urlopu – wówczas pracodawca powinien rozważyć przesunięcie urlopu pracownika.

Forma odwołania i skuteczność doręczenia

Ustawodawca nie przewidział konkretnej formy odwołania pracownika z urlopu. Może to być wiadomość e-mail, SMS, telefon, ale pod jednym warunkiem: musi to być jednoznaczne oświadczenie woli, z którego wynika, że pracownik ma zakończyć urlop i stawić się w pracy. Odwołanie z urlopu musi być skuteczne, a to oznacza, że pracownik musi mieć możliwość zapoznania się z treścią tego oświadczenia.

Sąd Najwyższy w wyroku II PK 26/16 wyraźnie zaznaczył, że:

  • Nie wystarczy powiedzieć: „jesteś potrzebny w pracy”,
  • Pracownik nie ma obowiązku odczytywać intencji pracodawcy z kontekstu,
  • Pracownik nie musi w czasie urlopu kontrolować poczty elektronicznej.

Odwołanie z urlopu, jeżeli spełnia ustawowe przesłanki, stanowi polecenie służbowe, do którego pracownik jest zobowiązany się zastosować. Jeśli odwołanie było prawidłowe i jednoznaczne – niepodporządkowanie się może skutkować nawet zwolnieniem dyscyplinarnym. Jeżeli natomiast polecenie było nieczytelne, dorozumiane lub doręczone w nieprawidłowy sposób, to pracownik nie ponosi konsekwencji.

Obowiązek zwrotu kosztów

W przypadku zgodnego z prawem odwołania z urlopu, pracodawca jest zobowiązany do pokrycia kosztów poniesionych przez pracownika, które pozostają w bezpośrednim związku z odwołaniem. Będą to m.in.:

  • Opłaty za niewykorzystane noclegi,
  • Bilety powrotne,
  • Koszty podróży poniesione przez rodzinę (jeżeli powrót nastąpił wspólnie).

Nie podlegają natomiast zwrotowi wydatki poniesione na dobra trwałego użytku (np. zakupiony sprzęt sportowy) ani korzyści utracone w związku z odwołaniem (np. planowane wynagrodzenie z dodatkowej pracy).

Odpowiedzialność pracodawcy za nieuprawnione odwołanie

Jeżeli pracodawca odwoła pracownika z urlopu bez spełnienia przesłanek określonych w art. 167 § 1 Kodeksu pracy, ponosi odpowiedzialność cywilną na zasadach ogólnych. W takim przypadku pracownik może dochodzić pełnej szkody, obejmującej również utracone korzyści.

Podsumowanie

Odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego jest dopuszczalne wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach, których nie można było przewidzieć, a które wymagają obecności konkretnej osoby w pracy. Oświadczenie pracodawcy musi być jednoznaczne i skutecznie doręczone. W razie nieuprawnionego odwołania, pracownikowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze. Instytucja ta, z uwagi na swój wyjątkowy charakter, powinna być stosowana z należytą rozwagą i z poszanowaniem prawa pracownika do niezakłóconego wypoczynku.

 

Przygotowała:

Martyna Dobrowolska
Asystentka Prawna 

udostępnij:

podobne artykuły