Nowelizacja przepisów o mobbingu: Przełomowe zmiany po 21 latach

Wprowadzenie

Definicja mobbingu w polskim prawie pracy nie była zmieniana od ponad dwóch dekad, co budzi konieczność jej dostosowania do współczesnych realiów. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy, który zakłada doprecyzowanie oraz uproszczenie definicji. Celem zmian jest zapewnienie lepszej ochrony pracowników, zgodnie z doświadczeniami zebranymi w ciągu ostatnich 21 lat, opiniami ekspertów oraz orzecznictwem Sądu Najwyższego.

Mobbing – aktualne przepisy

Zgodnie z aktualną definicją mobbingu z Kodeksu pracy Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Główne założenia nowelizacji

Projekt ustawy przewiduje istotne zmiany w definicji i konsekwencjach prawnych mobbingu oraz wprowadza nowe środki przeciwdziałania temu zjawisku. Kluczowe propozycje obejmują:

1. Uproszczenie definicji mobbingu i wykluczenie incydentalnych zachowań – Nowa definicja będzie podkreślała, że jego podstawową cechą jest uporczywe nękanie pracownika. Zachowania jednorazowe nie będą już traktowane jako mobbing, a pojęcie „uporczywości” nękania zostanie doprecyzowane.
2. Wyróżnienie form mobbingu – Wyróżnione zostaną trzy formy mobbingu: fizyczna, werbalna oraz pozawerbalna.
3. Zmiana podejścia do intencjonalności sprawcy – Uznane za mobbing będą mogły być również działania, które groziły określonym skutkiem, nawet jeśli do niego ostatecznie nie doprowadziły.
4. Model racjonalnej ofiary – Wprowadzona zostanie definicja racjonalnej ofiary, aby oddzielić rzeczywiste przypadki mobbingu od sytuacji opartych na przesadnym subiektywnym odczuciu.
5. Obowiązek prewencji antymobbingowej – Pracodawcy będą zobowiązani do wdrożenia trzech filarów przeciwdziałania mobbingowi: prewencji, wykrywania i reagowania na mobbing oraz wspierania jego ofiar.
6. Zasady w regulaminie pracy – Pracodawcy będą zobowiązani do określenia zasad przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji w regulaminie pracy,
7. Wyższa minimalna wysokość zadośćuczynienia – Minimalna kwota zadośćuczynienia za mobbing wyniesie sześć miesięcznych wynagrodzeń pracownika, co znacząco przewyższa obecny poziom.
8. Zwrot odpowiedzialności na sprawcę – Pracodawca będzie zwolniony z odpowiedzialności cywilnoprawnej, jeśli mobbing nie pochodził od przełożonego, a wdrożone procedury antymobbingowe okazały się skuteczne.

Zmiany w kontekście prawa europejskiego i kolejne kroki legislacyjne

Nowelizacja uwzględnia wymogi Dyrektywy Rady 2004/113/WE z 13 grudnia 2004 roku, dotyczącej równego traktowania w miejscu pracy. Zmiany mają na celu lepsze dostosowanie polskiego prawa do standardów Unii Europejskiej, zapewniając skuteczniejsze przeciwdziałanie dyskryminacji i nadużyciom w środowisku zawodowym.

Projekt nowelizacji został skierowany do zaopiniowania przez partnerów społecznych, reprezentujących zarówno pracowników, jak i pracodawców. Po zakończeniu konsultacji dokument trafi do wykazu prac legislacyjnych rządu.

Podsumowanie

Nowelizacja przepisów o mobbingu stanowi ważny krok w kierunku zapewnienia bezpiecznych warunków pracy i skutecznej ochrony przed nadużyciami. Wprowadzenie przejrzystej definicji mobbingu oraz obowiązku wdrożenia strategii antymobbingowych to kluczowe elementy, które mogą przyczynić się do poprawy relacji zawodowych i dobrostanu pracowników. Nowe przepisy uwzględniają również potrzeby pracodawców, co sprawia, że proponowane zmiany są wyważonym rozwiązaniem dla obu stron rynku pracy.

Przygotowała:
Magdalena Cieślikowska
prawnik imigracyjny