Niebieska Karta UE – jakie zmiany czekają pracodawców i specjalistów?

Piotr Sawicki Wszystkie wpisy brak komentarzy

Niebieska Karta UE, znana również jako UE Blue Card, to kluczowy instrument umożliwiający przyciąganie wysoko wykwalifikowanych specjalistów z państw trzecich na europejski rynek pracy. Jest to dokument pozwalający cudzoziemcom na legalny pobyt oraz pracę w zawodach wymagających wysokich kwalifikacji. Unijna dyrektywa 2021/1883, która wprowadza zmiany w warunkach uzyskania i korzystania z Niebieskiej Karty, ma na celu dostosowanie przepisów do obecnych potrzeb rynku pracy oraz strategii UE na rzecz zrównoważonego rozwoju opartego na wiedzy i innowacjach. Polska, choć z opóźnieniem, zaczyna implementować te regulacje, co niesie szereg zmian korzystnych zarówno dla specjalistów, jak i dla polskich przedsiębiorców.

Kontekst zmian: mobilność i innowacje w centrum uwagi

Zmiany w przepisach dotyczących Niebieskiej Karty UE to odpowiedź na globalną konkurencję o talenty. Europa potrzebuje wykwalifikowanych specjalistów w takich dziedzinach jak informatyka, inżynieria czy medycyna, aby sprostać wyzwaniom współczesnego świata. Nowelizacja przepisów, wynikająca z unijnej dyrektywy, dąży do stworzenia bardziej przyjaznego środowiska dla wysoko wykwalifikowanych cudzoziemców.

Obecnie nadal trwają prace legislacyjne zarówno nad projektem ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach, jak i ustawy o warunkach dopuszczalności powierzenia pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Oba dotyczą zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji: pierwszy w całości skupia się nad dostosowaniem polskich przepisów do wymagań unijnych, podczas gdy drugi dotyczy Niebieskiej Karty UE w małym zakresie, tylko modyfikując kilka przepisów.

Uchwalenia tych ustaw najprawdopodobniej możemy oczekiwać w pierwszym kwartale 2025 roku.

UPDATE z 16.12.2024 r.: Wkrótce projekt będzie rozpatrywany przez Radę Ministrów – wraz z projektem ustawy o warunkach dopuszczalności powierzenia pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz kilkoma innymi projektami bezpośrednio związanymi z prawem imigracyjnym, znalazł się w porządku obrad 18 grudnia 2024 r.

Nowe możliwości dla posiadaczy Niebieskiej Karty UE

Wprowadzone zmiany poszerzają katalog uprawnień przysługujących posiadaczom Niebieskiej Karty UE. Jedną z najważniejszych modyfikacji jest możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Osoby posiadające zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji będą mogli rejestrować działalność w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz świadczyć usługi w ramach umów B2B na takich samych zasadach jak obywatele RP. To otwiera drzwi do większej elastyczności zawodowej i rozwoju własnych inicjatyw biznesowych przez cudzoziemców.

Mobilność krótkoterminowa i długoterminowa w ramach UE

Jednym z kluczowych elementów nowelizacji jest wprowadzenie pojęcia mobilności krótkoterminowej i długoterminowej dla posiadaczy Niebieskiej Karty UE.

Mobilność krótkoterminowa pozwala na wykonywanie działalności zawodowej w innym państwie UE przez okres do 90 dni w ciągu 180 dni, bez konieczności uzyskiwania dodatkowych zezwoleń na pracę. Obejmuje ona zadania takie jak udział w spotkaniach biznesowych, negocjacje umów, udział w konferencjach czy realizację działań marketingowych.

Mobilność długoterminowa, czyli pobyt w innym kraju UE powyżej 90 dni w celu wykonywania pracy, będzie wymagać ubiegania się przez cudzoziemca o specjalne zezwolenie na pobyt czasowy, ale będzie dawała więcej możliwości w zakresie wykonywania obowiązków służbowych.

Te zmiany mają na celu ułatwienie współpracy międzynarodowej, pozwalając specjalistom z Niebieską Kartą UE na realizację projektów na większą skalę, bez zbędnych barier administracyjnych.

Elastyczność i zmniejszenie wymogów administracyjnych

Kolejną istotną zmianą jest złagodzenie wymogów dotyczących okresu obowiązywania umowy o pracę. W nowelizacji minimalny czas trwania umowy zawartej z cudzoziemcem ubiegającym się o Blue Card został skrócony z 12 do 6 miesięcy, co oznacza, że większa liczba specjalistów będzie mogła spełnić warunki uzyskania zezwolenia.

Zmiany dotyczą także innego istotnego kryterium – kwalifikacji zawodowych cudzoziemca. Osoby, które zdobyły w okresie nie dłuższym niż 7 lat przed złożeniem wniosku 3-letnie doświadczenie zawodowe w wybranych grupach zawodów, będą mogły ubiegać się o Niebieską Kartę UE bez ukończenia studiów wyższych.

Przykładowe zawody, do których będzie miała zastosowanie nowelizacja w powyższym zakresie to:

Kierownik sieci informatycznej
Kierownik działu informatyki
Analityk systemów teleinformatycznych
Projektant systemów teleinformatycznych
Specjalista ds. integracji technologii informatycznych
Specjalista ds. doskonalenia i rozwoju aplikacji
Architekt stron internetowych
Programista aplikacji
Informatyk medyczny
Tester oprogramowania komputerowego
Specjalista ds. rozwoju sztucznej inteligencji
Administrator baz danych
Specjalista ds. cyberbezpieczeństwa

Planowane zmiany są szczególnie korzystne pracodawców i dla młodych specjalistów w sektorze IT, gdzie umiejętności praktyczne często są równie istotne co dyplom akademicki.

Ułatwienia w zmianie pracy i ochrona w przypadku jej utraty

Nowe przepisy wprowadzają również większą elastyczność w zmianie pracodawcy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami posiadacze Niebieskiej Karty UE w ciągu pierwszych 2 lat pobytu w Polsce na tej podstawie muszą zgłaszać każdą zmianę zatrudnienia i wnioskować o zmianę zezwolenia, co powoduje różne wątpliwości cudzoziemca i jego pracodawcy, np. gdy pracownikowi proponowanym jest awans lub przeniesienie do innego oddziału. Po nowelizacji cudzoziemcy najprawdopodobniej będą mogli zmieniać pracodawcę lub warunki zatrudnienia bez konieczności ubiegania się o zmianę decyzji administracyjnej. Wymogiem pozostaje jednak wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokimi kwalifikacjami oraz otrzymanie odpowiedniego wynagrodzenia, co zabezpiecza interesy pracowników.

Co więcej, planuje się wydłużenie tzw. okresu ochronnego, czyli okresu, w którym po utracie pracy przez cudzoziemca udzielenie mu zezwolenie nie może zostać cofnięte, z 3 do 6 miesięcy. W poprzedniej wersji projektu zmiana ta dotyczyła wszystkich posiadaczy Niebieskiej Karty UE, natomiast zgodnie z nową wersją – 6-miesięcy okres ochronny będzie przysługiwał tylko cudzoziemcom posiadającym to zezwolenie ponad 2 lata, a w pozostałych przypadkach zostanie 3 miesiące dozwolonej przerwy w zatrudnieniu.

Nowelizacja jako krok w stronę konkurencyjności Polski i UE

Przyjęcie opisanych zmian ma na celu zwiększenie atrakcyjności Polski i całej Unii Europejskiej jako miejsca pracy dla wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Ułatwienia proceduralne, szersze uprawnienia oraz większa mobilność zawodowa sprzyjają budowie gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach. Dzięki tym zmianom zarówno pracownicy, jak i pracodawcy zyskują większą elastyczność, a także możliwość lepszego dostosowania się do dynamicznych potrzeb rynku pracy.

Dostosowanie polskich przepisów do unijnych standardów nie tylko ułatwi przyciąganie zagranicznych talentów, ale również wzmocni pozycję Polski jako kraju otwartego na współpracę międzynarodową i innowacje.

Przygotowała:

Liudmyla Bartkiv
starsza doradczyni imigracyjna