Jakie obowiązki ciążą na pracodawcy po zatrudnieniu cudzoziemca?

Prawo pracy nakłada na pracownika i pracodawcę określone obowiązki wynikające z łączącego ich stosunku pracy. Dodatkowe zobowiązania ciążą na pracodawcach, którzy zatrudniają cudzoziemców. Wyjaśniamy, o czym należy pamiętać, nawiązując stosunek pracy z obywatelem innego państwa.

Dlaczego nie opłaca się nielegalnie zatrudniać cudzoziemców?

Coraz więcej obcokrajowców decyduje się na podjęcie pracy w Polsce. Kwestie związane z konsekwencjami nielegalnego zatrudniania obywateli innych państw reguluje ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Pracodawca może zostać ukarany:

• karą grzywny nie niższą niż 3 000 zł za powierzanie wykonywania pracy cudzoziemcowi nieposiadającemu ważnej wizy lub innego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski;
• karą grzywny do 10 000 zł za uporczywe powierzanie wykonywania pracy cudzoziemcowi przebywającemu bez ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski, w przypadku gdy praca nie ma związku z działalnością gospodarczą prowadzoną przez powierzającego jej wykonywanie.

Oprócz grzywny poważne konsekwencje (kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do lat trzech) mogą grozić za zlecanie wykonania pracy cudzoziemcom będącym ofiarami handlu ludźmi.

O czym musi pamiętać pracodawca przed zatrudnieniem cudzoziemca?

1. Na pracodawcy spoczywa obowiązek weryfikacji, czy dana osoba ma uprawnienie do pobytu i zatrudnienia na terenie Polski. Pracodawca może żądać przedstawienia ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski oraz musi przechowywać kopię tego dokumentu w aktach osobowych pracownika.
2. W sytuacji, gdy nie ma podstawy prawnej do zwolnienia cudzoziemca z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, pracodawca przed powierzeniem mu pracy  powinien uzyskać właściwy dokument umożliwiający zatrudnienie danego obcokrajowca. W zależności m.in. od rodzaju wykonywanej pracy i obywatelstwa cudzoziemca takim dokumentem może być zezwolenia na pracę, zezwolenie na pracę sezonową lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy.
3. Po nawiązaniu stosunku pracy pracodawca ma 7 dni na to, aby zgłosić cudzoziemca do ubezpieczeń społecznych.

Obowiązki pracodawcy po zatrudnieniu cudzoziemca

1. Pracodawca jest zobowiązany do zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej na warunkach określonych w zezwoleniu na pracę, a także do przedstawienia obcokrajowcowi przed podpisaniem umowy jej tłumaczenia na język dla niego zrozumiały.
2.  Wobec tego, że na pracodawcy ciąży obowiązek wystąpienia z wniosek o zezwolenie na pracę, musi on również zadbać o to, by przekazać cudzoziemcowi jeden egzemplarz tego zezwolenia w formie pisemnej.
3. Pracodawca ma obowiązek informowania cudzoziemca o działaniach podejmowanych w związku z postępowaniem o udzielenie lub przedłużenie zezwolenia na pracę oraz o decyzjach o wydaniu, odmowie wydania lub uchyleniu zezwolenia. Na pracodawcy spoczywa obowiązek zachowania należytej staranności w tych postępowaniach.
4. Względem organów publicznych pracodawca jest zobowiązany do udostępniania wojewodzie, naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego, terenowej jednostce organizacyjnej ZUS, konsulowi, organowi Państwowej Inspekcji Pracy, Służbie Celnej, Straży Granicznej lub Policji dokumentów, które potwierdzą wypełnienie powyższych obowiązków, sporządzonych w języku polskim lub przetłumaczonych na język polski.
5. W zależności od dokumentu uprawniającego cudzoziemca do wykonywania pracy, na pracodawcy mogą spoczywać różne obowiązki. W przypadku zatrudnienia obcokrajowca na podstawie zezwolenia na pracę pracodawca w ciągu 7 dni musi poinformować wojewodę, który wydał zezwolenie, o takich okolicznościach, jak:

• zmiana siedziby bądź miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej;
• przejęcie zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę;
• niepodjęcie przez cudzoziemca pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę;
• przerwanie pracy przez cudzoziemca na okres przekraczający 3 miesiące;
• zakończenie pracy przez cudzoziemca na więcej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia na pracę.