Ekstradycja cudzoziemca z Polski

1. Procedura ekstradycyjna.

Postępowanie ekstradycyjne służy wydaniu osoby ściganej na wniosek państwa obcego w celu przeprowadzenia przeciw niej postępowania karnego lub wykonania orzeczonej w stosunku do niej kary albo środka zabezpieczającego.

Postępowanie to jest wszczynane przez właściwy organ państwa obcego (w przypadku Białorusi – Prokuratura Okręgowa właściwa ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa), który składa do właściwego organu państwa, w którym osoba przebywa wniosek o wydanie osoby ściganej. W przypadku Polski, organem właściwym będzie jedna z Prokuratur Okręgowych właściwa ze względu m.in. na miejsce zatrzymania osoby ściganej.

Następnie prokurator przesłuchuje tę osobę i w miarę potrzeby zabezpiecza dowody znajdujące się w kraju, po czym po zgromadzeniu materiału przekazuje sprawę o wydanie osoby ściganej do właściwego miejscowo Sądu Okręgowego.

Sąd Okręgowy na posiedzeniu umożliwia osobie ściganej złożenie wyjaśnień ustnie lub na piśmie. W posiedzeniu mają prawo wziąć udział prokurator oraz obrońca osoby ściganej, a także tłumacz, jeżeli cudzoziemiec nie włada językiem polskim.

Osoba ścigana ma możliwość złożenia wniosku o wyznaczenie mu obrońcy z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny.

Sąd ma natomiast obowiązek ustanowić obrońcę z urzędu dla osoby ściganej, jeżeli zachodzi uzasadniona wątpliwość czy osoba ścigana ma możliwość prowadzenia obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny, co dotyczy szczególnie cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jeżeli wobec osoby ściganej nie zachodzą żadne przesłanki negatywne (np. posiadanie obywatelstwa polskiego, przedawnienie, możliwość dojścia do naruszenia wolności i praw osoby wydanej w państwie wydania) oraz spełnione są wszystkie przesłanki pozytywne (tj. podwójna karalność czynu, popełnienie przestępstwa na terytorium państwa żądającego wydania, właściwość organu wnioskującego o wydanie osoby ściganej, brak wątpliwości co do tożsamości ściganego, a także brak korzystania z prawa azylu przez osobę ściganą), to Sąd Okręgowy wydaje postanowienie stwierdzające dopuszczalność ekstradycji osoby ściganej.

Na postanowienie Sądu Okręgowego w przedmiocie ekstradycji przysługuje zażalenie (art. 603 § 4 k.p.k.). http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970890555/U/D19970555Lj.pdf
Zażalenie służy zarówno na postanowienie, w którym orzeczono o dopuszczalności wydania, jak i na postanowienie o niedopuszczalności wydania. Jeśli postanowienie stwierdzające dopuszczalność ekstradycji będzie prawomocne tj. nie zostanie wniesione zażalenie lub zażalenie nie zostanie uwzględnione, to Sąd Okręgowy przekazuje akta sprawy wraz z prawomocnym postanowieniem do Ministra Sprawiedliwości, który po rozstrzygnięciu wniosku zawiadamia o tym właściwy organ państwa obcego. Ostateczna decyzja w przedmiocie prawnej dopuszczalności wydania osoby ściganej zawsze należy do Ministra Sprawiedliwości.

Na czas postępowania ekstradycyjnego osoba ścigana może zostać tymczasowo aresztowana. Przedłużenie tymczasowego aresztowania na czas dłuższy niż 12 miesięcy może nastąpić na mocy postanowienia Sądu Apelacyjnego. Na etapie sądowego postępowania ekstradycyjnego możliwe jest stosowanie tymczasowego aresztowania na okres nieprzekraczający 2 lat łącznie z okresem stosowania tymczasowego aresztowania na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego orzekającego w przedmiocie prawnej dopuszczalności ekstradycji.

Wniosek o wydanie osoby ściganej musi spełniać wiele wymogów formalnych, które określa m.in. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19770380167/O/D19770167.pdf,
Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19930610284/T/D19930284L.pdf
Konwencja z 10 grudnia 1984 r. w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego, nieludzkiego lub poniżającego, traktowania albo karania
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19890630378/O/D19890378.pdf
,a także Europejska Konwencja o Ekstradycji sporządzona w Paryżu dnia 13 grudnia 1957 roku http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19940700307/O/D19940307.pdf

Wniosek o wydanie osoby ściganej należy sporządzić na piśmie oraz doręczyć do właściwego Organu w państwie, w którym przebywa osoba ścigana. Ponadto do wniosku należy dołączyć oryginał lub uwierzytelniony odpis orzeczenia podlegającego wykonaniu w kraju ścigającym, a także należy m.in. opisać czyny faktyczne, w związku z którymi wnioskuje się o wydanie osoby ściganej – w tym czas i miejsce popełnienia czynów, ich kwalifikacja prawna oraz wskazanie przepisów prawnych mających zastosowanie w danej sprawie.

Państwa określają warunki wykonania ekstradycji w umowach międzynarodowych. Przykładem może być umowa między Rzecząpospolitą Polską, a Republiką Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych sporządzona w Mińsku dnia 26 października 1994 r. . http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19951280619/O/D19950619.pdf

W przedmiotowej umowie Rzeczpospolita Polska oraz Republika Białorusi ustaliły m.in. następujące warunki postępowania ekstradycyjnego:

1. wydanie w celu pociągnięcia do odpowiedzialności karnej następuje tylko z powodu takich przestępstw, które według prawa obu państw zagrożone są karą, której górna granica przekracza jeden rok pozbawienia wolności lub karą surowszą;
2. wydanie w celu wykonania kary następuje tylko z powodu takich czynów, które są przestępstwami według prawa obu państw i jeżeli osoba, której wydania się żąda, została skazana na karę co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności lub karę surowszą;
3. jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą śmierci przez prawo wzywającego państwa, a nie jest zagrożone taką karą przez państwo wezwane, to na terytorium państwa wzywającego nie można będzie orzec kary śmierci lub wykonać takiej kary;
4. wniosek o ekstradycję musi zawierać oznaczenie organu wzywającego, tekst przepisów prawnych wzywającego państwa, na podstawie których popełniony czyn uznaje się za przestępstwo, imię i nazwisko osoby, której wydania się żąda, dane o jej obywatelstwie oraz miejscu zamieszkania, jej rysopis, zdjęcie, a także oznaczenie wysokości powstałej szkody na skutek działania osoby ściganej;
5. państwo przyjmujące wniosek ekstradycyjny podejmie niezwłoczne środki celem tymczasowego aresztowania osoby ściganej.

Zawarcie umowy międzynarodowej w zakresie ekstradycji powoduje powstanie zasady wzajemności, która stwarza domniemanie dobrej wiary dla każdego wypadku wystąpienia przez państwo obce z wnioskiem o wydanie osoby ściganej i obliguje Polskę do przyjęcia takiego wniosku.

W wypadku, gdy stosunki ekstradycyjne pomiędzy Polską a państwem trzecim regulowane są umową ekstradycyjną, podstaw do odmowy wydania poszukiwać należy w pierwszej kolejności w jej treści, a dopiero kiedy zagadnienie to nie jest umową uregulowane, sięgać należy do unormowań wewnątrzkrajowych (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 2.3.2011 r. wydane w sprawie o sygn. akt II AKz 87/11, OSA w Katowicach 2011, Nr 2, poz. 25).

2. Bezwzględne pozytywne przesłanki warunkujące dopuszczalność wydania – standardy międzynarodowe.

Do standardów międzynarodowych warunkujących możliwość ekstradycji zalicza się takie okoliczności jak:

• podwójna karalność czynu tj. popełniony czyn musi być przestępstwem w Polsce oraz w Państwie występującym o ekstradycję,
• popełnienie przestępstwa na terytorium państwa wnioskującego o ekstradycję,
• wystąpienie o ekstradycję przez właściwy organ państwa żądającego wydania,
• brak wątpliwości co do tożsamości osoby ściganej,
• niekorzystanie przez osobę ściganą z prawa azylu.

Przesłanki te muszą być spełnione kumulatywnie tj. wystąpić łącznie, aby można było dokonać ekstradycji. Brak którejkolwiek z ww. przesłanek skutkować będzie wydaniem postanowienia o prawnej niedopuszczalności tej czynności.

3. Bezwzględne przesłanki warunkujące dopuszczalność wydania – omówienie.

Podwójna karalność czynu.

Jednym z podstawowych warunków wykonania ekstradycji jest podwójna karalność czynu, polegająca na tym, że w obu państwach dane zachowanie osoby ściganej jest przestępstwem. Należy zaznaczyć, że nie chodzi tutaj o tożsamość sankcji, czyli kary za dany czyn, tj. czy oba czyny są karalne taką samą karą np. od 1 roku do 5 lat pozbawienia wolności, a jedynie stwierdzenie, że oba czyny, zarówno w Polsce jak i w Państwie występującym o ekstradycję są przestępstwami – np. jeżeli osoba ścigana popełniła przestępstwo oszustwa (w Polskim Kodeksie karnym jest to przestępstwo z art. 286 k.k.), to w kraju żądającym wydania oszustwo również musi być przestępstwem. Dla przykładu odpowiednikiem polskiego przestępstwa oszustwa uregulowanego w art. 286 polskiego Kodeksu karnego jest art. 209 Kodeksu karnego Republiki Białorusi.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970880553/U/D19970553Lj.pdf

Podwójna karalność czynu zachodzi także wtedy, gdy przestępstwu przewidzianemu prawem polskim odpowiada choćby w części znamion (opis przestępstwa) czynu objętego wnioskiem, a także wtedy, gdy w prawie polskim brak jest identycznego typu przestępstwa jak w prawie wnioskującego, jednakże czyn opisany we wniosku odpowiada znamionom (spełnia opis) któregoś z przestępstw przewidzianych w prawie polskim. Powyższe oznacza, że czyny popełnione przez osobę ściganą nie muszą mieć takiej samej nazwy w obu Państwach np. “oszustwo”, “kradzież”, “naruszenie nietykalności cielesnej”, chodzi o to, aby działanie sprawcy w obu Państwach było działaniem podlegającym odpowiedzialności karnej.

Popełnienie przestępstwa na terytorium państwa wnioskującego o ekstradycję.

Sąd polski powinien być przekonany, że przedstawione dowody dostatecznie uprawdopodobniają popełnienie przestępstwa przez osobę ściganą na terytorium państwa wnioskującego o wydanie osoby ściganej. Nie muszą być one dowodami źródłowymi, jeżeli tylko fakty uprawdopodobniające popełnienie czynu wynikające z wniosku i dołączonych do nich materiałów nie wywołują żadnych wątpliwości.

4. Bezwzględne negatywne przesłanki, których zajście warunkuje niedopuszczalność wydania – omówienie.

Obywatelstwo polskie sprawcy oraz korzystanie w Polsce z prawa do azylu

Do wydania nie może dojść, jeżeli osoba, której dotyczy wniosek ekstradycyjny jest obywatelem polskim albo korzysta w Rzeczypospolitej Polskiej z prawa azylu.

Posiadanie przez osobę, której dotyczy wniosek ekstradycyjny innego obywatelstwa obok obywatelstwa polskiego jest w tym przypadku bez znaczenia.

Osobą korzystającą z prawa azylu jest wyłącznie osoba, o której mowa w art. 90 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20031281176/U/D20031176Lj.pdf).

Zgodnie z tym przepisem jest to tylko i wyłącznie cudzoziemiec, czyli osoba, która nie posiada obywatelstwa polskiego. Prawo azylu udziela cudzoziemcowi Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

Udzielenie prawa azylu wymaga spełnienia dwóch przesłanek kumulatywnie tj. niezbędność zapewnienia Wnioskodawcy ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ważny interes Rzeczypospolitej Polskiej.

Przykład:

Cudzoziemiec pochodzenia Afgańskiego jest czynnie działającym politykiem społeczności lokalnej Afganistanu. W związku ze zdarzeniami z dnia 15 sierpnia 2021 r. tj. zamachem stanu przez Talibów, został utworzony na nowo Islamski Emirat Afganistanu. Cudzoziemiec ten nie jest zwolennikiem surowego prawa opartego na szariacie, w związku z czym odmawia przystąpienia do nowych władz nieuznawanego przez międzynarodowe organy państwa Islamskiego Emiratu Afganistanu. W związku z tym, zachodzi duże prawdopodobieństwo, że może grozić mu kara śmierci, bądź inne prześladowania z powodu poglądów politycznych oraz religijnych. Ważny interes Rzeczypospolitej Polskiej ujawnia się w obowiązku poszanowania godności człowieka, którego ochrona jest obowiązkiem Rzeczypospolitej Polskiej.

Przesłanka negatywna do wydania postanowienia w przedmiocie ekstradycji nie zostanie spełniona wobec osoby, która :

• uzyskała zgodę na pobyt tolerowany (tj. osoba gdy odmówiono mu nadania statusu uchodźcy);
• uzyskała ochronę czasową;
• uzyskała status uchodźcy;
• deklaruje zamiar ubiegania się o pobyt w Polsce (por. post. SA w Katowicach z 4.9.2002 r., II AKz 846/02, KZS 2003, Nr 4, poz. 75, SN z 11.1.2000 r., II KO 289/99, OSNKW 2000, Nr 3–4, poz. 38).

Przeszkody do wydania postanowienia w przedmiocie ekstradycji nie stanowi także samo zainicjowanie postępowania zmierzającego do uzyskania azylu.

Z perspektywy występowania przeszkód ekstradycyjnych wymienionych w art. 604 § 1 k.p.k. istotny jest moment faktycznego wydania osoby państwu obcemu. Uzyskanie obywatelstwa polskiego, bądź statusu azylanta już po wydaniu przez sąd postanowienia o prawnej dopuszczalności wydania podlega zatem uwzględnieniu jako przeszkoda ekstradycyjna.

Przeszkoda przedawnienia.

Według art. 604 § 1 pkt 3 k.p.k., wydanie jest niedopuszczalne, jeżeli nastąpiło przedawnienie karalności czynu, bądź przedawnienie wykonania prawomocnie orzeczonej kary – w zależności od tego czy wniosek dotyczy wydania w celu wszczęcia postępowania karnego, czy też w celu wykonania orzeczonej kary lub środka zabezpieczającego.

Przedawnienie karalności czynu to okres po którym nie można pociągnąć do odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa. W polskim Kodeksie karnym instytucja przedawnienia karalności uregulowana została w art. 101 k.k., zgodnie z którym karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło:

1. 30 lat – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa;
2. 20 lat – gdy czyn stanowi inną zbrodnię;
3. 15 lat – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat;
4. 10 lat – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata;
5. 5 lat – gdy chodzi o pozostałe występki.

Natomiast, przedawnienie wykonania prawomocnie orzeczonej kary to inaczej niemożność wykonania już orzeczonej prawomocnie kary wobec skazanego, jeżeli od daty prawomocności wyroku skazującego upłynął czas wskazany w ustawie. Nie można wykonać kary jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło:

1. 30 lat – w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą;
2. 15 lat – w razie skazania na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat;
3. 10 lat – w razie skazania na inną karę.

Decydującą rolę mają okresy przedawnienia według prawa polskiego tj. określone w polskim Kodeksie karnym.

Przykład:

Zbrodnia handlu ludźmi jest zagrożona karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. W związku z tym przedawnienie karalności za to przestępstwo zajdzie z upływem lat 20 od dnia, w którym sprawca działał. Natomiast, po wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 05.08.2021 r. skazującym sprawcę zbrodni handlu ludźmi na okres 4 lat bezwzględnego pozbawienia wolności, nie będzie można już wykonać tej kary jeżeli do dnia 27.08.2036 r. nie wykonano orzeczonej kary. Postępowanie wykonawcze w razie przedawnienia wykonania kary się umarza.

Postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone.

Zasadę tę określa się po łacinie jako ne bis in idem. Jest to negatywna przesłanka procesowa wskazana w art. 17 § 1 pkt 7 Kodeksu postępowania karnego. Istotą tej przesłanki jest to, iż nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, jeżeli postępowanie karne co do tego samego czynu w stosunku do tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone.

Zakaz prowadzenia postępowania w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 7 Kodeksu postępowania karnego zachodzi wówczas, gdy uprzednio zakończone zostało prawomocnie postępowanie co do tego samego czynu tej samej osoby, nowe zaś postępowanie pokrywa się z przedmiotem postępowania w sprawie już zakończonej, a także gdy jego przedmiot jest częścią przedmiotu osądzonego w sprawie już zakończonej. Przyjęcie odmiennej kwalifikacji prawnej czynu tj. zakwalifikowanie go pod inne przestępstwo wskazane w przepisach , czy też różnice w opisie sposobu działania sprawcy, nie otwierają możliwości ponownego postępowania. Nowe postępowanie nie jest także dopuszczalne w razie uprzedniego niepełnego rozpoznania sprawy. Powaga rzeczy osądzonej nie pozwala na ponowne postępowanie przeciwko tej samej osobie o ten sam czyn w znaczeniu prawnym.

Przeszkodę określoną w komentowanym przepisie aktualizuje każdy prawomocny wyrok, zarówno skazujący (dotyczy to także wyroku nakazowego), jak i uniewinniający lub warunkowo umarzający postępowanie, a także każde prawomocne postanowienie kończące sprawę.

Przykład:

Obywatel Ukrainy został oskarżony w swoim państwie o popełnienie przestępstwa kradzieży. Prokurator przedstawił mu zarzut kradzieży polegający na tym, że w dniu 10.07.2021 r. o godzinie 12:21 w miejscu bliżej nieustalonym, dokonał zaboru w celu przywłaszczenia telefonu marki Iphone będącego własnością bliżej nieustalonego obywatela Austrii. W trakcie postępowania przygotowawczego zabezpieczono monitoring z miejsca popełnienia kradzieży, który wskazał, iż to inny obywatel Turcji był sprawcą przestępstwa. Wobec powyższego, Prokurator umorzył prawomocnie postępowanie przygotowawcze wobec pierwszego podejrzanego. Ten sam obywatel Ukrainy przyjechał następnie do Rzeczypospolitej Polskiej w celu wykonywania pracy. Następnie do Prokuratury Okręgowej w Warszawie wpłynął wniosek o wydanie obywatela Ukrainy, albowiem Prokurator ponownie wszczął postępowanie o kradzież telefonu Iphone wobec obywatela Ukrainy, albowiem popełniono błąd polegający na złej identyfikacji sprawcy, którym ostatecznie okazał się obywatel Ukrainy. W tym wypadku zachodzi negatywna przesłanka procesowa w postaci ne bis in idem, co skutkuje prawną niedopuszczalnością wydania obywatela Ukrainy.

Sprzeczność wydania z prawem polskim oraz możliwość dojścia do naruszenia wolności i praw osoby wydanej.

Prawdopodobieństwo naruszenia praw i minimalnych standardów procesowych określonych w art. 3 (nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu) i w art. 6 (każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka musi wynikać z ustaleń dotyczących praktyki organów państwa wzywającego w sprawach tego rodzaju.

Dowodami na praktykę organów wymiaru sprawiedliwości w państwie żądającym wydania mogą być:

• oficjalne analizy międzynarodowych organizacji powołanych do kontroli przestrzegania zakazów stosowania tortur (np. Europejski Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu)
  https://www.coe.int/en/web/cpt/poland
• oficjalne analizy organizacji zajmujących się ochroną praw człowieka (np. Humans Right Watch (https://www.hrw.org/), Helsińska Fundacja Praw Człowieka (https://www.hfhr.pl/), Amnesty International (https://amnesty.org.pl/))

Jeżeli z analizy oficjalnych dokumentów międzynarodowych organizacji wynika, że państwo wnioskujące nie zapewnia podstawowych standardów ochrony praw człowieka i minimalnych wolności, to za udowodnioną należy uznać przesłankę “uzasadnionej obawy”.

Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wyłączona jest dopuszczalność ekstradycji w sytuacji, gdy osoba, której dotyczy wniosek o wydanie mogłaby zostać poddana w państwie wzywającym torturom lub traktowaniu lub karaniu uznanym za nieludzkie albo poniżającej.

Sprzeczne z prawem polskim byłoby wydanie osoby ściganej, która w Polsce albo w innym państwie uzyskał status uchodźcy na podstawie art. 1 Konwencji genewskiej z 28 lipca 1951 r. dotyczącej statusu uchodźców.
(http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19911190515/O/D19910515.pdf)

Ocena w zakresie sprzeczności wydania z prawem polskim należy do sądu orzekającego w przedmiocie prawnej dopuszczalności ekstradycji.

Wobec osoby wydanej może zostać orzeczona i/lub wykonana kara śmierci

Przesłanka określona w komentowanym przepisie zachodzi w szczególności wówczas, gdy przestępstwo, w związku z którym ma nastąpić wydanie, jest zagrożone w kraju wzywającym do wydania osoby ściganej karą śmierci. Obawa ta jednak odpada, jeżeli państwo wzywające zapewni na podstawie przepisów obowiązującego w nim prawa, że kara śmierci nie będzie orzeczona, a jeżeli została już orzeczona, że nie będzie wykonana.

Dla przykładu, na podstawie art. 67 Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białorusi o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych sporządzonej w Mińsku dnia 26 października 1994 r. państwa ograniczyły stosowanie kary śmierci w ten sposób, że jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą śmierci przez prawo wzywającego państwa, a nie jest zagrożone taką karą przez prawo wezwanego państwa, to na terytorium wzywającego państwa nie można orzec kary śmierci lub wykonać takiej kary.

Przykłady państw, w których do dziś wykonywana jest kara śmierci:

• Iran;
• Egipt;
• Irak;
• Arabia Saudyjska;
• Republika Białorusi.

5. Względne przesłanki odmowy wydania – kompetencje Ministra Sprawiedliwości

Przeszkody wymienione w art. 604 § 2 k.p.k, ujęte jako względne, są adresowane do Ministra Sprawiedliwości, podejmującego ostateczną decyzję w przedmiocie wydania. Przeszkody względne mogą stanowić podstawę odmowy wydania, pomimo że wydanie nie jest prawnie niedopuszczalne.

Art. 604 § 2 k.p.k. stanowi, iż “wydania można odmówić w szczególności”, co wskazuje, że katalog tych przeszkód nie ma charakteru zamkniętego. Minister Sprawiedliwości może zatem odmówić wydania także ze względu na inną okoliczność nie wskazaną wprost w art. 604 § 2 k.p.k.

Jeżeli natomiast Sąd Okręgowy stwierdził prawną niedopuszczalność wydania osoby ściganej, to Minister Sprawiedliwości nie ma żadnej kompetencji, aby zmienić decyzję Sądu Okręgowego. Wydaje on wyłącznie postanowienie potwierdzające stanowisko Sądu Okręgowego w zakresie prawnej niedopuszczalności wydania.

Inaczej jest w przypadku wszystkich względnych przesłanek, których katalog ma charakter otwarty. Minister Sprawiedliwości może odmówić wydania osoby ściganej nawet wtedy, gdy Sąd Okręgowy lub Sąd Apelacyjny zezwolił na jej wydanie.

Przykładowe przesłanki względne, to:

• osoba, której wniosek dotyczy ma w Rzeczypospolitej Polskiej stałe miejsce zamieszkania,
• przestępstwo zostało popełnione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo na polskim statku wodnym lub powietrznym,
• co do tego samego czynu tej samej osoby toczy się postępowanie karne,
• przestępstwo podlega ściganiu z oskarżenia prywatnego,
• według prawa państwa, które złożyło wniosek o wydanie, przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności do roku lub karą łagodniejszą albo orzeczono taką karę,
• przestępstwo, w związku z którym żąda się wydania, jest przestępstwem o charakterze wojskowym lub skarbowym, albo o charakterze politycznym,
• państwo, które złożyło wniosek o wydanie, nie zapewnia wzajemności (zasada ta oznacza, że jedno państwo przyznaje określone uprawnienia obywatelom drugiego państwa, o ile jego właśni obywatele korzystają z tych samych praw w tym państwie).

Kancelaria Adwokacka Sawicki i Wspólnicy prowadzi wiele spraw dotyczących wydania osób ściganych przez państwa obce przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jedna ze spraw obywatela Białorusi została opisana przez ogólnopolski dziennik Rzeczpospolita:

https://www.rp.pl/Prawo-karne/303159991-Polska-nie-dopusci-do-ekstradycji-Bialorusina.html

https://www.facebook.com/sawickiwspolnicy/posts/521432049202107
https://www.facebook.com/sawickiwspolnicy/posts/538918254120153

Zapraszamy do bezpośredniego kontaktu z Kancelarią. Doświadczeni prawnicy udzielą profesjonalnej porady prawnej oraz podejmą się obrony Państwa w przedmiocie wykonania ekstradycji.

 

Przygotował:

Kamil Dolniak
młodszy prawnik

Piotr Sawicki
adwokat