Cyfrowa rewolucja na granicach: System EES działa już na 38 polskich przejściach granicznych

W jednym z naszych wcześniejszych wpisów, “Granice Schengen a EES – nowy system kontroli od 12 października 2025 r.”, szczegółowo opisywaliśmy europejski system Entry/Exit System (EES) – cyfrowe narzędzie, które ma unowocześnić kontrole na granicach zewnętrznych UE. System ten, którego pełne uruchomienie w strefie Schengen nastąpiło 12 października 2025 roku, jest już w Polsce w pełni operacyjny, co potwierdzają najnowsze dane.

Straż Graniczna informuje, że skontrolowano już blisko 600 tysięcy cudzoziemców przy użyciu EES, co świadczy o skali wdrożenia. System działa już na 38 polskich przejściach granicznych, w tym na kluczowych lotniskach, takich jak Warszawa-Okęcie i Warszawa-Modlin (odpowiednio od 17 i 19 listopada). Jak podkreśla MSWiA, ten system, oparty na biometrii (odciski palców i rozpoznawanie twarzy), to początek końca stemplowania paszportów i ogromne wzmocnienie bezpieczeństwa, znacznie zwiększające skuteczność w wykrywaniu fałszywych dokumentów i identyfikowaniu osób.

Nowe realia: Limit 90/180 dni stał się bezwzględny

Ta cyfrowa rewolucja na granicach ma bezpośredni wpływ na zasady pobytu bezwizowego. Dotychczasowe dwustronne umowy Polski z Koreą Południową, Stanami Zjednoczonymi czy innymi państwami, które pozwalały na odnawialne pobyty bezwizowe, stają się praktycznie niewykonalne.

W przeszłości umowy te pozwalały na to, by 90 dni pobytu bezwizowego liczyło się konkretnie od daty wjazdu do Polski, ignorując pozostałe okresy pobytu w strefie Schengen w ciągu ostatnich 180 dni. To umożliwiało ponowny wjazd w ramach ruchu bezwizowego bez konieczności odczekiwania na wyzerowanie limitu.

Obecnie EES, działający jednolicie w całej strefie, automatycznie rejestruje i precyzyjnie oblicza czas pobytu w całej strefie Schengen. Oznacza to, że:

Obywatele USA, Korei Południowej  i innych państw, które miały podobne porozumienia, podlegają teraz standardowym zasadom ruchu bezwizowego Unii Europejskiej: maksymalnie 90 dni pobytu w strefie Schengen w ciągu każdego 180-dniowego okresu.

Legalny pobyt w Polsce a wyjazdy

Pojawia się kluczowe pytanie od osób, które wcześniej korzystały ze specjalnych zasad ruchu bezwizowego, a teraz złożyły już wnioski o kartę pobytu w Polsce: Czy musimy cyklicznie wyjeżdżać, aby utrzymać legalny pobyt?

Jeżeli cudzoziemcy złożyli wnioski pobytowe w Polsce podczas legalnego pobytu, ich pobyt na terytorium Polski pozostaje legalny nawet po upływie 90 dni, aż do zakończenia postępowania (uprawomocnienia się decyzji). Jest to zasadą standardową dla wszystkich cudzoziemców. Wtedy wyjazd z Polski po upływie 90 dni “bezwizu” nie jest obowiązkowy w celu utrzymania legalności pobytu.

Jednakże, wyjazdy poza granice Polski (do kraju pochodzenia lub innych krajów Schengen) wiążą się z formalnościami i potencjalnym ryzykiem.

1. Powrót do Polski: Jeśli cudzoziemiec wyjedzie do swojego kraju po upływie swojego 90-dniowego limitu bezwizowego, nie będzie mógł wrócić do Polski na ruch bezwizowy, gdyż system EES zasygnalizuje przekroczenie limitu i wykaże jego status pobytowy. Aby wjechać z powrotem do strefy Schengen, będzie musiał uzyskać wizę krajową typu D (np. na podstawie posiadanego zezwolenia na pracę) albo odczekać 90+ dni poza strefą Schengen, aby „wyzerować” limit 90/180 dni.
2. Ryzyko podróży do innych krajów Schengen: Po wykorzystaniu 90 dni ruchu bezwizowego, toczące się w Polsce postępowanie pobytowe nie uprawnia do podróży do innych państw strefy Schengen. Taka podróż stanowi naruszenie zasad bezwizowych dla całej strefy i grozi konsekwencjami prawnymi.
3. Wydanie decyzji podczas nieobecności cudzoziemca w Polsce: Jeśli pozytywna decyzja pobytowa zostanie wydana, gdy cudzoziemiec przebywa poza Polską, sama decyzja nie uprawni go do powrotu w celu odebrania karty pobytu. Nadal konieczne jest posiadanie ważnej wizy lub możliwości podróży w ramach ruchu bezwizowego. 

Więcej o wyjazdach cudzoziemca podczas toczącego się postępowania pobytowego w naszym wpisie “Czy cudzoziemiec może podróżować na podstawie stempla w paszporcie?”

W obliczu cyfrowej rewolucji i zwiększonej kontroli, każdy dłuższy pobyt (powyżej 90 dni w 180-dniowym okresie) wymaga teraz wizy krajowej typu D (lub posiadanej już karty pobytu) uzyskanej przed podróżą, aby zapewnić bezpieczny powrót. 

W przypadku, jeśli są bardziej szczegółowe pytania, np. dotyczące bezpiecznego zaplanowania wyjazdów, możemy zaproponować pełną konsultację prawną w tym zakresie.

Przygotowała:

Liudmyla Bartkiv
Dyrektorka Operacyjna ds. Imigracji