Rosnąca skala problemu nielegalnego zatrudnienia cudzoziemców

Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce jest regulowane przez skomplikowane i zmieniające się przepisy. Nieświadome błędy w dokumentacji lub niewłaściwe warunki zatrudnienia mogą narazić pracodawcę na wysokie kary finansowe, a także negatywnie wpłynąć na reputację firmy. Regularne audyty wewnętrzne pozwalają wykryć niezgodności zanim staną się problemem.

Konsekwencje nielegalnego zatrudnienia

Pracodawcy, którzy zatrudniają cudzoziemców w sposób niezgodny z przepisami, mogą zostać ukarani grzywną od 1000 zł do nawet 30 000 zł. W przypadkach recydywy ryzykują utratę prawa do zatrudniania cudzoziemców. Samym pracownikom grożą natomiast deportacje i zakazy powrotu do Polski. Planowana nowelizacja przepisów dodatkowo zaostrzy kary, proporcjonalnie do liczby nielegalnie zatrudnionych osób (więcej na temat nowych przepisów dotyczących zatrudniania cudzoziemców w 2025 roku we wpisie) .

Rosnąca skala problemu

Dane z Państwowej Inspekcji Pracy wskazują, że w 2023 roku aż 30% przeprowadzonych kontroli ujawniło przypadki nielegalnej pracy cudzoziemców. Najczęściej problem ten dotyczył obywateli Ukrainy, Gruzji i Białorusi, którzy pracowali w budownictwie, gastronomii i przetwórstwie mięsnym.

Dodatkowo, funkcjonariusze Śląskiego Oddziału Straży Granicznej objęli ostatnio kontrolą 861 cudzoziemców zatrudnionych na terenie Śląska i Opolszczyzny. Naruszenia przepisów stwierdzono w 166 przypadkach. Obcokrajowcy pracowali bez zezwoleń, na innych warunkach niż określone w umowach lub nie posiadali wymaganych dokumentów pobytowych.

Kontrole te często prowadzą do wszczęcia postępowań karnych, administracyjnych, a także wydania decyzji o deportacji. W przypadku nieuczciwych pracodawców wnioski o ukaranie trafiają do sądów, co stanowi dodatkowe obciążenie finansowe i prawne.

Zmieniające się przepisy – rosnące wyzwania

Prawo dotyczące zatrudniania cudzoziemców podlega nieustannym zmianom, które mają na celu uszczelnienie systemu migracyjnego i poprawę legalności pracy. Ostatnie zmiany obejmują zaostrzenie wymogów wizowych w niektórych krajach, a także rozszerzenie kompetencji organów kontrolnych, takich jak Straż Graniczna czy Państwowa Inspekcja Pracy.

Planowane uproszczenie procedur kontrolnych PIP zakłada, że inspektorzy będą mogli przeprowadzać kontrole wyłącznie na podstawie legitymacji służbowej, co pozwoli na szybsze i częstsze działania. Dla pracodawców oznacza to konieczność jeszcze większej dbałości o zgodność z przepisami.

Jak pracodawcy mogą zapobiec naruszeniom prawa?

Kluczowym elementem unikania sankcji prawnych i finansowych jest stałe monitorowanie przepisów imigracyjnych i prawa pracy oraz ich interpretacji przez odpowiednie instytucje. Regularne audyty dokumentacji pracowniczej pozwalają wcześnie wykrywać niezgodności i unikać kar. Równie istotne są specjalistyczne szkolenia dla działów HR, które podnoszą świadomość na temat zmieniających się regulacji, minimalizując ryzyko popełnienia błędów.

Dodatkowo, współpraca z prawnikami specjalizującymi się w prawie pracy i imigracyjnym pozwala na skuteczniejsze zarządzanie zatrudnianiem cudzoziemców i bieżące rozwiązywanie problemów prawnych. Nasza kancelaria oferuje kompleksową pomoc w tym zakresie – od przeprowadzania audytów, przez doradztwo prawne, po organizowanie szkoleń dostosowanych do specyfiki firmy. Zapewnienie zgodności z przepisami to nie tylko ochrona przed sankcjami, ale także długofalowe bezpieczeństwo i rozwój działalności. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się, jak możemy wesprzeć Twoją firmę w tych kwestiach.

Przygotowała:

Wiktoria Woźnicka
prawniczka imigracyjna