Omawiamy zmiany w prawie pracy dla pracowników i pracodawców

W 2023 roku wejdzie w życie wiele istotnych zmian w Kodeksie pracy. Zebraliśmy i pokrótce omówiliśmy najważniejsze z nich. Czego powinniśmy się spodziewać po odświeżonym kodeksie pracy i jakie prawa przysługują pracownikom i pracodawcom?

Najważniejsze zmiany w prawie pracy

Jedną z oczekiwanych zmian jest podniesienia minimalnej stawki wynagrodzenia. Od 1 stycznia 2023 r. pensje minimalne wzrosły do 3490 zł, od 1 lipca 2023 r. wynagrodzenie minimalne będzie wynosić 3600 zł. Jest to kontynuacja zmian w prawie pracy, które wpisały się już w coroczne nowelizacje. Kolejną jest zmiana kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (6935 zł brutto) oraz współczynnika do ustalania ekwiwalentu za urlop (w 2023 roku współczynnik ten wynosi 20,83). Na tym nie kończą się nowelizacje Kodeksu pracy w 2023 roku. Mamy również do czynienia ze zmianami, które zostały wymuszone unijnymi dyrektywami i koniecznością dostosowania krajowego ustawodawstwa do przepisów wspólnotowych. Dodatkowo pojawia się także szereg zmian i regulacji, których pomysłodawcą jest polski rząd. Zdecydowana większość z nowych przepisów wymaga wcześniejszego przygotowania przez pracodawców odrębnych, wewnętrznych procedur.

Najistotniejsze zmiany z punktu widzenia pracownika

Jedną z ważniejszych zmian w prawie pracy, poza wzrostem płacy minimalnej, jest uregulowanie i wprowadzenie na stałe do Kodeksu pracy zasad pracy zdalnej. Zgodnie z nowymi przepisami, będzie ona możliwa na stałe, hybrydowo, a także okazjonalnie. Co ciekawe, od teraz to nie pracodawca będzie jedyną stroną, która będzie mogła wnioskować o przejście pracownika na pracę zdalną. Z wnioskiem o pracę zdalną może wystąpić zarówno pracodawca, jak i pracownik. Dodatkowo decyzja o wystąpieniu z takim wnioskiem może zostać podjęta w dowolnym momencie zatrudnienia, tak na początku pracy, jak i już w jej trakcie. Trzeba jednak pamiętać, że nie w każdej profesji przejście na pracę zdalną będzie możliwe i wynika to bezpośrednio z charakteru pracy. Mimo to Kodeks pracy po zmianach precyzyjnie określa sytuacje, w których pracodawca nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej.

Oprócz tego, w 2023 roku powinna wejść w życie implementacja unijnej dyrektywy work-life balance. Przepisy te zakładają zmiany w urlopach dla pracowników. Wszystkie modyfikacje są z korzyścią dla pracownika, gdyż część urlopów zostaje wydłużona, a częściowo wprowadzone są całkiem nowe. Nowością są 2 dni dodatkowego wolnego przysługującego z powodu działania “siły wyższej”, na dodatkowe 5 dni wolnego mogą liczyć pracownicy muszący sprawować opiekę nad chorymi członkami rodziny. Wydłużeniu ulega urlop rodzicielski, który po zmianach będzie wynosił 41 dni. Rodzice, a konkretnie ojcowie, otrzymają także 9 tygodni urlopu po narodzinach dziecka.

Nowe prawa dla pracodawców

Pracodawcy, wraz z nowymi regulacjami, otrzymują możliwość polecenia pracownikowi wykonywania pracy zdalnej. W niektórych branżach i profesjach jest to rozwiązanie bardzo pożądane zarówno przez pracowników, jak i pracodawców. Dodatkowo znowelizowany Kodeks pracy pozwala pracodawcy kontrolować pracownika świadczącego pracę poza biurem. Dotyczy to również kontroli trzeźwości, na którą zezwalają nowe przepisy. 

Przedsiębiorcy powinni także pamiętać o nowych składkach ZUS, które jak co roku uległy zmianie. Większość osób prowadzących działalność opłaca składki podstawowe. Te liczone są w oparciu o kwotę prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok. Tym samym w 2023 roku składki wynoszą:

• 812,23 zł – składka emerytalna,
• 332,88 zł – składka rentowa,
• 101,94 zł – składka chorobowa (dobrowolna),
• 69,49 zł – składka wypadkowa,
• 101,94 zł – składka na Fundusz Pracy.

Razem daje to kwotę 1418,48 zł. Do tego należy także doliczyć składkę zdrowotną, która od 2022 roku obliczana jest w oparciu o uzyskany przez przedsiębiorcę w każdym miesiącu dochód.

Przygotował:

Adam Łopaciuk
radca prawny